ابواليَسَر سَلَمى

پدیدآورسیدمحمد فاطمی ابهری

نشریهدائرة المعارف قرآن

شماره نشریهجلد 2

تاریخ انتشار1388/01/30

منبع مقاله

share 3453 بازدید

ابواليَسَر سَلَمى: كَعب‌بن عمروبن‌عَبّاد[61] يا‌كعب‌بن عمروبن مالك‌بن عمروبن عَبّاد[62]، از بيعت‌كنندگان در عقبه دوم

ابواليسر از تيره بنى‌سَلمه بود[63] و چون بنى‌سلمه تيره‌اى از بنى‌عَدىّ است، واقدى او را از بنى‌عدىّ مى‌داند.[64] او از انصار* است و در دومين بيعت عقبه با پيامبر(صلى الله عليه وآله)بيعت كرد و در 20 سالگى در غزوه بدر* حضور يافت و با اين‌كه چندان نيرومند نبود، عباس‌بن‌عبدالمطّلب را به اسارت گرفت. بر اساس روايتى وقتى پيامبر درباره اسارت عباس‌بن‌عبدالمطلّب از او پرسيد، گفت: اى رسول خدا! مردى مرا كمك كرد كه پيش از اين، او را نديده بودم و قيافه او چنين و چنان بود. حضرت فرمود: فرشته‌اى كريم تو را يارى داده است.[65] ابواليسر در همين غزوه، پرچم مشركان را از ابى‌عَزيزبن‌عُمَير ستاند.[66] وى در غزوه اُحُد*، خندق* و ديگر جنگ‌ها حضور داشت[67] و در جنگ خيبر* به دستور پيامبر(صلى الله عليه وآله) دو گوسفند به غنيمت گرفت تا سپاهيان از آن تغذيه كنند.[68] از آن پس تا جنگ صفين كه در كنار على(عليه السلام) قرار داشت، اطلاعى از وى در دست نيست.[69] نام وى در ميان‌شهود پيمان نامه حكميت از اصحاب امام‌على(عليه السلام) آمده است.[70] او واپسين فرد از بازماندگان جنگ بدر بود و در مدينه به سال 55‌هجرى درگذشت.[71]

ابواليَسَر در شأن نزول:

1.‌گفته‌اند: ابواليَسَر در سال صلح حديبيه، مُحرِم به احرام عمره بود و گورخرى را با نيزه شكار كرد. به او تذكّر دادند و حكم آن را از رسول خدا(صلى الله عليه وآله)پرسيد كه آيه 95 مائده/5 نازل شد و شكار در حال احرام را ممنوع كرد: «لاتَقتُلُوا الصَّيدَ و اَنتُم حُرُم».[72]2. در روايتى از ابن‌عباس آمده است كه ابواليَسَر هنگام فروش خرما، با زن غريبه‌اى مواجه و مرتكب گناهى شد; سپس پشيمان شده، با دو تن از صحابه در ميان گذاشت. آنان وى را به استغفار و كتمان توصيه كردند; امّا نپذيرفت و قضيه را به آگاهى پيامبر رساند. پيامبر وى را توبيخ كرد و اين آيه نازل شد[73]: «واَقِمِ الصَّلوةَ طَرَفَىِ النَّهارِ وزُلَفـًا مِنَ الَّيلِ اِنَّ الحَسَنـتِ يُذهِبنَ السَّيِّـاتِ ذلِكَ ذِكرى لِلذّكِرين= و در دو طرف روز و نخستين ساعات شب، نماز* را به‌پادار; زيرا خوبى‌ها، بدى‌ها را از بين مى‌برد. اين براى پندگيرندگان، پندى است». (هود/11، 114) در نقل ديگرى كه طبرى از خود وى روايت كرده، آمده است كه رسول خدا پس از شنيدن سخن وى، لحظه‌اى خاموش ماند تا جبرئيل نازل شد. آن‌گاه پيامبر(صلى الله عليه وآله) آيه پيشين را بر او خواند. شخصى پرسيد: آيا اين آيه ويژه او است يا براى همه مردم؟ پيامبر فرمود: براى همه مردم است.[74]ميبدى ذيل روايت را به‌گونه ديگرى نقل كرده و آورده است كه رسول خدا پس از آگاهى از امر وى براى نماز عصر حاضر شد و پس از نماز، جبرئيل اين آيه را نازل كرد. پيامبر از ابواليسر پرسيد: آيا در اين نماز با ما بودى؟ پاسخ داد: آرى. فرمود: اين نماز، كفّاره آن گناهت بود.[75]

منابع

الاستيعاب فى معرفة الأصحاب; اُسدالغابة فى معرفة الصحابه; البداية والنهايه; تفسيرالقرآن العظيم، ابن‌كثير; جامع‌البيان عن تأويل آى القرآن; روح‌المعانى فى تفسيرالقرآن العظيم; سير اعلام النبلاء; السيرة‌النبويه، ابن‌هشام; الطبقات الكبرى; كشف‌الاسرار و عدة‌الابرار; مسند احمدبن‌حنبل; المغازى; وقعة صفين.
سيد محمد فاطمى‌ابهرى



[61]. المغازى، ج‌1، ص‌170.
[62]. اسدالغابه، ج‌6، ص‌326.
[63]. الاستيعاب، ج‌4، ص‌340.
[64]. المغازى، ج‌1، ص‌170.
[65]. الطبقات، ج‌4، ص‌8.
[66]. الاستيعاب، ج‌4، ص‌340.
[67]. الطبقات، ج‌3، ص‌436.
[68]. السيرة النبويه، ج‌3، ص‌335; البداية و النهايه، ج‌4، ص‌157.
[69]. الاستيعاب، ج‌4، ص‌340.
[70]. وقعة صفين، ص‌506.
[71]. سير اعلام النبلاء، ج‌2، ص‌537.
[72]. روح‌المعانى، مج‌5، ج‌7، ص‌34.
[73]. مسند احمد، ج1، ص406; تفسير ابن‌كثير، ج2، ص‌480.
[74]. جامع‌البيان، مج‌7، ج‌12، ص‌178; تفسير ابن‌كثير، ج‌2، ص‌480.
[75]. كشف‌الاسرار، ج‌4، ص‌454.

مقالات مشابه

بررسي تحليل علامه طباطبايي از بازخواست هارون(ع) توسط موسي(ع)

نام نشریهاندیشه نوین دینی

نام نویسندهعبدالکریم بهجت‌پور, حمید نادری قهفرخی

جبرئيل

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهاحمد جمالی

ثعلبة بن وديعه انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهسیداحمد سادات

جباربن صخر انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمنصور داداش‌نژاد

ثابت بن قيس بن شماس

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهعلی محمدی یدک

جلاس بن سويد انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهبخش تاریخ و اعلام, رسول قلیچ

جعفر بن ابى طالب

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهحمید حاج امینی, ستار عودی

ثعلبة بن غنمه انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمحمدحسن درایتی

جالوت

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمحمد نظری