پيشينه پژوهش در موضوعات قرآنى درمراكز دانشگاهى ومؤسسات آموزش عالى ايران به چهار دهه قبل برمى گردد. وجود پايان نامه هاى قرآنى درمقاطع مختلف كارشناسى ارشد و دكترا, از بيش از چهل سال پيش, گواه اين مدعى است. البته اين گونه پژوهشها ومراكزى كه بدان اهتمام داشتند, درگذشته اندك و محدود بودند وتنها واحدى از يك دانشكده در اين امر مهم فعاليت مى كرد.
اما در دو دهه اخير به بركت انقلاب اسلامى كه اصول و قوانين آن, براساس احكام مقدس قرآن پايه گذارى شده است, رشد چشمگير و غيرقابل مقايسه با دو دهه قبل ازآن داشته واكنون در بسيارى از دانشگاهها ومراكز آموزش عالى, توجه خاصى بدان شده است. تأسيس دانشكده هاى مستقل قرآن در بسيارى ازمراكز آموزش عالى در شهرهاى مختلف نشانگر اين امر است.
برابر آمارى كه در دست است, بيش از هشتاد درصد از پايان نامه هاى قرآنى و پژوهشهاى انجام شده قرآنى درمراكز آموزش عالى مربوط به دو دهه اخير است. اين رشد فزاينده نه تنها در بعد كمى, بلكه در بعد كيفى نيز, قابل توجه وحائز اهميت است. دراين زمينه علاوه بر طرح مباحث جديد ومورد نياز وكارآمد و موضوعات متنوع, مطالب ارائه شـده از اتقـــان واستـوارى بــالايى برخـوردار گشته اند كه دراين زمينه علاوه بر تلاش دانش پژوهان, اساتيد محترم (راهنما و مشاور) نقش مهمى ايفا نموده اند.
البته در اين ميان كاستيهايى هم وجود دارد كه مى توان منشأ آن را عدم اطلاع دانشجويان و گاه اساتيد محترم از منابع, كارهاى انجام شده و نيازها دانست كه اميد است با دقت بيش تر مسؤولين مربوطه وبا راهنماييهاى اساتيد محترم ومراكز اطلاع رسانى ومطبوعات, اين كاستيها جبران گردد و جلو دوباره كاريها كه در بعض موارد ديده مى شود, گرفته شود.
در همين راستا نگارنده اين سطور, اقدام به معرفى پايان نامه هاى قرآنى موجود, دركتابخانه تخصصى مركز فرهنگ ومعارف قرآن دفترتبليغات اسلامى حوزه علميه قم كه بيش از نيمى از همه پايان نامه هاى قرآنى است, كرده است وان شاء اللّه پس از تهيه ساير پايان نامه هاى قرآنى, آنها نيز معرفى خواهند شد.
لازم به ذكر است كه اين پايان نامه ها با همت بعضى از اساتيد محترم, تهيه و زيراكس شده و دراين كتابخانه نگهدارى مى شود و مورد استفاده محققـان قرار مى گيرد.
در زمينه معرفى پايان نامه هاى قرآنى, پيش ازاين , اثرى با عنوان فهرست پايان نامه هاى قرآنى از سوى معاونت فرهنگى جهاد دانشگاهى با همكارى معاونت فرهنگى وزارت ارشاد اسلامى در 104 صفحه و به مناسبت سومين نمايشگاه قرآن (درتهران, سال 1374) منتشر گرديد. اين اثر به لحاظ اين كه با شتابزدگى تهيه و تنظيم شده بود, آكنده از اغلاط گوناگون بود كه برخى از كاستيهاى آن چنين است:
1. نظم ارائه شده با توجه به نداشتن فهرستهاى كارآمد, همچون فهرست نمايه موضوعات, نگارنده و… مطلوب نيست.
2. از جهت كمّى, نزديك به نيمى از پايان نامه هاى قرآنى موجود, دراين فهرست نيامده است.
3. فراوانى غلطهاى املايى و متنى.
4. معرفى نادرست اساتيد راهنما.
5. ياد نكردن از مقطع تحصيلى نويسندگان.
6. تكرار بيش از پانزده عنوان. كه در بعضى موارد, دو عنوان بدون فاصله تكرار شده است.
7. معرفى ناقص برخى از عناوين.
8. با توجه به عدم دسترسى همگان به پايان نامه ها, بهتر بود, عناوينى كه منتشر شده و بيش از ده عنوان مى باشد, ذكر مى شد.
9. بى دقتى بيش از اندازه در تنظيم اين اثر; به عنوان مثال در صفحه 82 رساله اى (كارشناسى ارشد) با عنوان روش شناسى اثبات معاد از آقاى جلالى با عنوان آقاى دكتر مهدى محقق معرفى شده و بلافاصله در عنوان بعد ازآن باز تكرار شده با عنوان آقاى جلالى, گويى اين دو اثر جداگانه واز دو نگارنده مى باشد.
در پايان , جا دارد از همه كسانى كه در راه نشر و ترويج فرهنگ قرآنى تلاشى مستمر داشته اند و بسيارى ازاين آثار معرفى شده حاصل تلاش آن عزيزان مى باشد, از جمله جناب حجّت الاسلام والمسلمين دكتر سيد محمد باقر حجتى كه از پيش گامان قرآن پژوهى هستند و بيش از 110 عنوان ازاين آثار, با راهنمايى ويا مشاورت ايشان تهيه و تنظيم شده و علاوه برآن, رياست واحد قرآن وحديث دانشكده الهيات تهران را برعهده دارند, تشكر و قدردانى شود. بويژه اين كه با همكارى بى شائبه ايشان ونيز بعضى اساتيد ديگر همچون جناب حجّت الاسلام والمسلمين محمد على مهدوى راد, پايان نامه هاى موجود در كتابخانه مركز فرهنگ و معارف قرآن تهيه شده است.
اين فهرست براساس ترتيب الفبا تنظيم شده و اطلاعات ارائه شده عبارت است از:
1. رديف.
2. عنوان پايان نامه.
3. موضوع; موضوع كلان و كلى اثر (به صورت يك تا سه نمايه) .
4. نگارنده.
5. استاد راهنما.
6. استاد مشاور.
7. مقطع درسى پايان نامه.
8. نام دانشگاه ويا دانشكده.
9. سال تنظيم و نگارش.
10. تعداد صفحات.
11. پاورقى. دربعضى موارد كه اثر معرفى شده نياز به معرفى بيش تر از اطلاعات ذكر شده داشته, در پاورقى ذكر شده است.
اين موارد با علامت * پس از عنوان پايان نامه مشخص شده اند.
ازبين آثار ارائه شده, چهارده عنوان مربوط به مقطع دكتراست و ديگر عنوانها مربوط به مقطع كارشناسى ارشد مى باشد.
1. آثار اجتماعى دين از نگاه قرآن كريم, دين شناسى, غلامعلى عزيزى كيا, محمود رجبى, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1373, 122.
2. آداب حسنه ازنظر قرآن, اخلاق, على زنگى آبادى, سيد محمد باقر حجتى, صادق آئينه وند, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1371, 236.
3. آفرينش از ديدگاه قرآن وحديث, آفرينش, محمد على حسين زاده, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 250 « 10.
4. ابتلا از ديدگاه قرآن و سنت, اخلاق, مجتبى بيگلرى, احمد احمدى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1371, 251.
5. اثبات صانع در پرتو قرآن, خداشناسى, عليرضا روشن فر, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض ـ على مهدى زاده, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, 145.
6. احكام جهاد در قرآن, جهاد در قرآن, احمد طاهرى نيا, رضا استادى, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1372, 3 « 145.
7. ادب در تعاليم قرآن وسنت, اخلاق, محمد رضا غفورى, على حجتى كرمانى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1372, 232.
8. ارزيابى و بررسى تفسير عياشى, روشهاى مفسران, رضا رستمى زاده, سيد مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات.
9. ازدواج از ديدگاه قرآن, ازدواج, هادى اسلامى پناه, عليرضا اعرافى, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1373, 114.
10. اسباب النزول, اسباب نزول, زهرا پنجه شاهى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1365, 101.
11. استخراج آراء ونظريات تفسيرى سيد مرتضى ومقايسه با مفسران بزرگ (سوره آل عمران تا اعراف), تفاسير قرن پنجم, سيده وحيده رحيمى, سيد مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, محمد على مهدوى راد ـ ابوالقاسم امامى, كارشناسى ارشد, كرج: دانشگاه آزاد اسلامى, 1374, 5 « 187.* (1)
12. استعارات وكنايات قرآن وجمع آورى و شرح آنها در نيمه اول قرآن, بلاغت قرآن, محمد چوپانى پسند آبادى, محمد باقر بهبودى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, ج ـ 316.
13. اسرائيليات در تفاسير, اسرائيليات, سهيلا پيروز فر, محمد على مهدوى راد, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1373, ص « 262.
14. اسرائيليات و تأثير آن در تفاسير قرآن, اسرائيليات, سيد محمد حسين مير صادقى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1364, .
15. اسماء و صفات قرآن از نگاه قرآن و سنت, قرآن شناسى ـ اسماء و صفات قرآن, ابوالقاسم عينى پور, ابوالفضل شكورى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, ز « 391.
16. اصول كلى تفسير قرآن كريم, بررسى تطبيقى, روش تفسير, محسن مشعل, عبدالمهدى يادگارى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1372, ى « 153.* (2)
17. اعجاز قرآن, اعجاز قرآن, احمد رمضانى, زين العابدين نجفى, كارشناسى, قم: دانشكده سپاه پاسداران, 1374, 185.
18. افسانه غرانيق, اسرائيليات, فاطمه تهامى, على دوانى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 142.
19. امثال قرآن, امثال قرآن, زهرا رضازاده مسگر, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1371, 14 « 260.
20. امثال قرآن, امثال قرآن, محمدعلى حيدرى, سيد محمد باقر حجتى, على مهديزاده ـ عليرضا فيض, كارشناسى ارشد, نجف آباد: دانشگاه آزاد اسلامى, 1371, 304.
21. امر به معروف و نهى از منكر در قرآن, امر به معروف و نهى از منكر, بهمن منصورى, على حجتى كرمانى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1372, 217.
22. انسان در برزخ, حمراء علوى, على اكبر غفارى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1371, د « 290.
23. اوصاف مختص ومشترك انبياء مذكور در قرآن (قبل از پيامبر اسلام(ص), پيامبر شناسى ـ قصص قرآن, مريم بادامى, سيد محمد باقر حجتى ـ كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1371, ر « 248.
24. اهل بيت به روايت سوره انسان, اهل بيت در قرآن, عزيز خالقى بايگى, سيد محمد باقر حجتى, على مهديزاده, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, 7 ـ 156.
25. اهميت بيت از ديدگاه قرآن و حديث (در بعد اخلاقى), اخلاق, محمد كاشى طرقى, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1371, 125.
26. بررسى آراء ونظريات تفسيرى ابومسلم محمد بن بحراصفهانى, تفاسير قرن سوم, سيد محمدرضا غياثى كرمانى, محمد هادى معرفت, صادق لاريجانى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه قم, 1373, 296.* (3)
27. بررسى آيات نكاح در قرآن, نكاح در قرآن, فائزه عظيم زاده اردبيلى, حسين گرگانى ـ اسعد شيخ الاسلامى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1368.* (4)
28. بررسى اِحكام و تشابه در آيات قرآن كريم, محكم و متشابه, يداللّه ملكى, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض ـ محمد رضا آشتيانى, كارشناسى ارشد, اراك: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, 101.
29. بررسى بخشى از آثار تفسيرى (جلال الدين دوانى), تفاسير قرن نهم, مهناز عباسى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 222.* (5)
30. بررسى و تحليل ومقايسه شيوه هاى تبليغى حضرت نوح وحضرت رسول اكرم(ص), روش تبليغ انبياء ـ قصه هاى قرآن, على اصغر ثابتى, محمد على لسانى فشاركى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1374, چ « 283.
31. بررسى ترتيب نزول قرآن در روايات (با پژوهشى در ترتيب روايى نزول قرآن) ترتيب نزول قرآن, جعفر نكونام, سيد محمد باقر حجتى, صادق آيينه وند ـ محمد على آذرشب, دكترا, تهران: تربيت مدرس, 1373, يب « 352.
32. بررسى ترجمه هاى قرآن كريم, ترجمه هاى قرآن ـ نقد و بررسى, سهراب مروتى, آذرتاش آذرنوش, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1371, ى «290.
33. بررسى خصوصيات آيات سور مكى و مدنى, علوم قرآن ـ ويژگى آيات و سور مكى و مدنى, عبداللّه جوان ملكوتى, ابوالفضل ميرمحمدى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, و « 291.
34. بررسى سير تدوين و تطور تفاسير فقهى و رجال شناسى مؤلفين آنها, تفاسير فقهى ـ مفسران, نعمت اللّه سليمانى, ابوالفضل شكورى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, ج « 207.
35. بررسى شواهد شعرى تبيان شيخ طوسى, عبدالزهراء جلالى, سيد جعفر سامى الدبونى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, ج « 127. * (6)
36. بررسى مسأله طاعت در قرآن, اخلاق, صديقه ميرشمسى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1373, 111.
37. بررسى مفهوم ذكر از ديدگاه وحى, دعا ـ ذكر, منصوره تربتى مقدم محمد آباد, محمد على لسانى فشاركى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1373, د « 204.
38. بررسى نطريات تفسيرى امام فخررازى پيرامون آيات نازله در شأن اهل بيت(ع), اهل بيت در قرآن, مجيد كبيريان, محمد هادى معرفت, سيد محمدباقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه امام صادق(ع), 1371, 3 « 349.
39. بررسى و تحقيق پيرامون علل و چگونگى تنوع خطابهاى خداوند در خصوص پيامبراكرم(ص) در قرآن, پيامبر در قرآن, حجّت اللّه آشورى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 102.
40. بررسى و نقد ترجمه انگليسى قرآن به قلم عبداللّه يوسف على, نقد ترجمه قرآن, مهدى نوروزى, آذرتاش آذرنوش, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 164.* (7)
41. بررسى و نقد روايات تحريف در كتاب فصل الخطاب, ردّ تحريف قرآن, محسن بيات, ابوالفضل شكورى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1373, يز « 277.* (8)
42. بيان وجوه اعجاز و دفاع از اعجاز ادبى قرآن و پاسخ به انتقادات اهل كتاب و ديگران در اشكالات ادبى بر قرآن, اعجاز قرآن, سيد على سيد حسن آدرونى, يحيى نورى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1350, 6 « 148 « 5.
43. پرتوى از سيماى قرآن در حديث, قرآن شناسى, مرتضى خسروى, كاظم مديرشانه چى, كارشناسى ارشد, مشهد: دانشكده فردوسى, 1369, 124.
44. پژوهشى پيرامون ابتلا وامتحان در قرآن, اخلاق, مجتبى روحانى, محمود رجبى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1372, 161.
45. پژوهشى پيرامون تقليد در عقايد (از ديدگاه قرآن), تقليد در عقايد, سيد ولى اللّه موسوى, محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1373, 20 « 175.
46. پژوهشى پيرامون دنيا از ديدگاه قرآن و روايات, اخلاق ـ دنيا, سيد محمد طالقانى اصفهانى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1370, 129.
47. پژوهشى در اهداف ومقاصد سوره هاى قرآن كريم (الم ها ـ مسبحات و حواميم) اهداف ومقاصد سورهاى قرآن, حبيب اللّه حليمى جلودار, سيد محمد باقر حجتى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1374, ز « 246.* (9)
48. پژوهشى در باره تناسب آيات و سور, تناسب آيات و سور ـ علوم قرآن, عبدالهادى فقيهى زاده, سيد محمد باقر حجتى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, 10 « 235.
49. پژوهشى درباره ناسخ و منسوخ در قرآن و ديدگاه استاد علامه طباطبايى (ره), ناسخ ومنسوخ, سيد محسن موسوى شمس آباد, على حجتى كرمانى, مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1374, 285.
50. پژوهشى در بيان عدم اختلاف و تعارض در قرآن كريم, قرآن شناسى, سيد محمد هادى زبرجد, سيد ابوالفضل ميرمحمدى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 217.
51. پژوهشى در تفسير صافى ومؤلف آن, مفسران ـ بررسى تفاسير ـ روشهاى تفسيرى, حسن صفرى نادرى, مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1367, 313.
52. پژوهشى در تفسير العسكرى, مفسران ـ بررسى تفاسير ـ روشهاى تفسيرى, محمد مسعود رهنماى منفرد, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1367, 261.
53. پژوهشى درتفسير مفاتيح الغيب و مؤلف آن (فخررازى), مفسران ـ بررسى تفاسير ـ روشهاى تفسيرى, اعظم پروانه تركان, مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 208 « ط.
54. پژوهشى در حكمت متشابهات در قرآن, محكم و متشابه, ماشاء اللّه مختارى, سيد محمد باقر حجتى, محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1373, 403.
55. پژوهشى در شيوه ها وعملكرد سياسى ـ اجتماعى انبياء در قرآن, پيامبران در قرآن ـ قصه هاى قرآنى, كاظم زارع, ابوالفضل شكورى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1374, 228.
56. تأويل در قرآن, تأويل, يعقوب قاسمى خوئى, احمد بهشتى, محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1373, 260.
57. تاريخ تفاسير ادبى تا قرن هشتم هجرى, تاريخ تفسير ـ مفسران, زهرا رجب زاده, محمد على مهدوى راد, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرّس, 1373, د « 197.
58. تاريخ ومبانى ترجمه قرآن, تاريخ و فن ترجمه قرآن, عبدالكريم بى آزار شيرازى.
59. تبليغ در قرآن, معارف قرآن, على لطفى, سيد جعفر سامى الدبونى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 208.
60. تجسم اعمال, معاد ـ تجسم اعمال, محمد على تجرى, رضا استادى, احمد بهشتى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1371, ط « 452.
61. تحقيق, تصحيح و تعليق بخشى از نسخه خطى تفسير (ذخيرة يوم الجزاء), تفاسير قرن, مهرداد صفرزاده, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 194.* (10)
62. تحقيق در اعلام قرآن, قصه ها و اعلام قرآن, محمد خزائلى, على اصغر حكمت, دكترا, تهران: , 1341.* (11)
63. تحقيق درباره شخصيت ابن عباس و روش تفسيرى او, مفسران ـ روشهاى تفسيرى, سيد ابراهيم ميرباقرى, سيد محمد باقر حجتى ـ نورى, دكترا, تهران: دانشكده الهيات,ع « 379.
64. تحقيق درباره نسخ در قرآن, ناسخ و منسوخ, سيد مهدى حسينى نژاد نورى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1370, 130.
65. تحقيق در تفسير طبرى وكشاف زمخشرى (ترجمه بخشى ازكتاب مذاهب التفسير الاسلامى), مفسران ـ روشهاى تفسيرى ـ بررسى تفاسير, على اشرف رضائى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1354, ب « 45.
66. تحقيق در فواتح سور يا حروف مقطعه قرآن مجيد, علوم قرآن ـ حروف مقطعه, احمد فيلى حقيقى, عبدالمهدى يادگارى, كارشناسى ارشد, تهران, , 113.
67. تحقيق در نخستين تفسير فارسى موسوم به ترجمه تفسير طبرى, بررسى تفاسير, شاهرخ محمد بيگى, سيد محمد باقر حجتى, محمد باقر محقق ـ على اكبر غفارى, دكترا, تهران: تربيت مدرس, 1372, يب « 351 « 4.* (13)
68. تحقيق كتاب الوجوه والنظائر تأليف الشيخ ابوهلال العسكرى (درقرن چهارم), وجوه و نظاير, كاظم عسكرى, سيد محمد باقر حجتى, دكترا, تهران: دانشكده الهيات, 646.
69. تحقيقى پيرامون آياتى كه صرفاً بر محمد(ص) نازل شده و آيات مشترك با ساير انبياء عليهم السلام, پيامبر شناسى ـ محمد(ص) در قرآن, اشرف بروجردى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1371, 132.
70. تحقيقى درباره امثال و قصص قرآن واهميت آن از نظر تعليم و تربيت, امثال قرآن ـ قصص قرآن ـ تربيت, صديقه زارعى محمود آبادى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 128.
71. تحقيقى درباره جن از ديدگاه قرآن, جن در قرآن, احمد جديدى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1370, 191.
72. تحليل وحى از ديدگاه اسلام و مسيحيت, وحى, محمد باقر سعيدى روشن, احمد احمدى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1375, 275.
73. تربيت جسم از ديدگاه قرآن و حديث, تربيت, محمد مهدى منصوريان, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1370, 161.
74. ترجمه, توضيح و تعليق پنج مبحث ازكتاب مناهل العرفان فى علوم القرآن, علوم قرآن ـ نزول قرآن ـ اسباب نزول, محسن آرمين, سيد محمد باقر حجتى, رجبعلى مظلومى ـ محمد باقر محقق, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1364, 14«147.* (14)
75. ترجمه, نقد و تحقيق كتاب مقدمتان فى علوم القرآن (بخش اول), علوم قرآن, مجيد معارف, سيد محمد باقر حجتى, رجبعلى مظلومى ـ محمدباقر محقق, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1364, 6 « 394.* (15)
76. ترجمه, نقد و تحقيق كتاب مقدمتان فى علوم القرآن (بخش سوم), علوم قرآن, سيد محمد مهدى حاجى سيد ابوترابى, سيد محمد باقر حجتى, سيد حسن مصطفوى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1365, هـ « 342. * (15)
77. ترجمه و تحقيق كتاب دراسات فى القرآن, روشهاى تفسيرى, گوهر الشريعه دستغيب, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, د « 132.* (16)
78. ترجمه و تحقيق كتاب صيانة القرآن من التحريف, ردّ تحريف قرآن, محمد قنبر جلفائى, سيد محمد باقر حجتى, عبدالمهدى يادگارى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 127.* (17)
79. ترجمه و تحقيق (الامثال فى القرآن) ابن قيم الجوزيه, مرتضى ذى قيمت, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض ـ على مهدى زاده, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, 70 « 236.
80. ترجمه وتحقيق بخشى ازكتاب (مذاهب التفسير الاسلامى) روشهاى تفسيرى, اسماعيل نوذريان, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1354, 124.* (18)
81. ترجمه و تحقيق (البرهان فى علوم القرآن) باب سى وچهارم مبحث نسخ, ناسخ و منسوخ ـ علوم قرآن, ناد على عاشورى, آذرتاش آذرنوش, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 156.* (19)
82. ترجمه و تحقيق تفسير غريب القرآن, غريب القرآن, فرزينه فرمند, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 3 « 357.* (20)
83. ترجمه و تحقيق تنزيه الانبياء (بخش انبياء) تاليف سيد مرتضى (م:436), پيامبرشناسى ـ عصمت انبياء, محسن شايگان, آذرتاش آذرنوش, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1375, 272.
84. ترجمه و تحقيق تناسق الدرر فى تناسب السّور, تناسب آيات و سور ـ علوم قرآن, سيد كاظم طباطبائى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1367, ح « 197.* (21)
85. ترجمه و تحقيق (التيسير فى القراءات السّبع), قراءات قرآن, قاسم بستانى, سيد جعفر سامى الدبونى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, ل « 248.* (22)
86. ترجمه و تحقيق رساله تفسير آيه (واذ ابتلى ابراهيم ربّه…) (از ملا محمد رفيعا), تفاسير آيات, صديقه نصير اوغلى خيابانى, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض ـ على مهدى زاده, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1372, 189.
87. ترجمه و تحقيق شطرى ازكتاب تلخيص البيان فى مجازات القرآن, بلاغت قرآن, مرتضى پولاد, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 9 « 219.* (23)
88. ترجمه و تحقيق قسمتى از الاتقان فى علوم القرآن, علوم قرآن ـ نزول قرآن, اسماعيل شجاعى استبرق, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد: تهران: دانشكده الهيات, 1354, د « 112.* (24)
89. ترجمه و تحقيق كتاب (التعريف و الاعلام, فيما ابهم من الاسماء والاعلام فى القرآن), مبهمات قرآن, فروزان امينى, آذرتاش آذرنوش, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1373, 230.* (25)
90. ترجمه و تحقيق كتاب (الحروف المقطعة فى القرآن الكريم), حروف مقطعه ـ علوم قرآن, محسن علايى, على حجتى كرمانى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1374, 14 « 215.* (26)
91. ترجمه و تحقيق كتاب (مذاهب التفسير الاسلامى), روشهاى تفسيرى, جواد دانش فر, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 107. * (27)
92. ترجمه و تحقيق كتاب (مفحمات الاقران فى مبهمات القرآن), مبهمات قرآن, محسن قاسم پور, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, د « 252. * (28)
93. ترجمه و تحقيق كتاب (المقنع فى معرفة مرسوم مصاحف اهل الامصار), رسم الخط قرآن ـ علوم قرآن, محمد رضا حاجى اسماعيلى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 9 « 177. * (29)
94. ترجمه و تحقيق مقدمه المصحف المفسر, معارف مختلف قرآنى, اردشير ديودل, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1371, ز « 260. * (30)
95. ترجمه و تحقيق نصف اخير كتاب (التحبير فى علم التفسير), فن تفسير ـ علوم قرآن, ابراهيم اقبال, سيد مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1374, 21 « 235. * (31)
96. ترجمه و تحقيق نوع 43 تا 47 الاتقان فى علوم القرآن سيوطى, علوم قرآن, سيدحسين شيخ الاسلامى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1355, ج « 207.
97. ترجمه و تحقيق نوع 60 تا 69 كتاب الاتقان سيوطى, علوم قرآن, اسرافيل حضرتى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1355, ج « 172.
98. ترجمه وتحقيق و تعليق بخش اول كتاب (كشف الارتياب عن تحريف كتاب ربّ الارباب), ردّ تحريف قرآن, امير جودى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 208. * (32)
99. ترجمه و تفسير سوره كهف ازكشاف زمخشرى همراه با شرح حال و شيوه تفسيرى مؤلف, مفسران ـ بررسى تفاسير ـ روشهاى تفسيرى, رضوان حاجى شرفى, سيد محمد باقر حجتى, احمد احمدى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1370, 204.
100. ترجمه و توضيح مبحث اعجاز القرآن مناهل العرفان, اعجاز ـ علوم قرآن, على اصغر كاملى, عبدالمهدى يادگارى, كارشناسى ارشد, تهران: , 1367, 4 « 324. * (33)
101. تسبيح در قرآن, دعا ـ تسبيح, مهرى ميثاقى, محمد على مهدوى راد, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, ح « 233.
102. تصحيح و بررسى ترجمه و توضيح تفسير سوره اعلى از ابن سينا, تفاسير سور , سوسن آل رسول, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 98.
103. تصحيف وتحريف قرآن يا عدم تحريف, ردّ تحريف قرآن, على مزارعى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1353, 92.
104. تعدد زوجات در اسلام, ازدواج ـ تعدد زوجات, فريده فراهانى, احمد بهشتى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1373, 8 « 353. * (34)
105. تعليم و تربيت در قرآن, تعليم و تربيت (آموزش و پرورش), محمدحسين متوسلى, اعرافى, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1373.
106. تفاوت زن ومرد تكويناً وتشريعاً با نگرشى قرآنى و عملى, آفرينش زن ومرد, حسين محمديان, محمود عبداللهى, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1373, غ « 113.
107. تفسير اثرى شيعه و تطور آن, روشهاى تفسيرى (تفسير مأثور), محمدعلى سلمانى مروست, جعفر خضير.
108. تفسير سوره اعلى از ديدگاه ملاصدرا ومفسران ديگر, تفاسير سور, سكينه ثالث نجار, سيدمحمد باقر حجتى, عليرضا فيض ـ على مهدى زاده, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, 158.
109. تفسير الشهرستانى المسمى (مفاتيح الاسرار ومصابيح الابرار) دراسة و تحقيق, روشهاى تفسيرى ـ مفسران ـ بررسى تفاسير, محمد على آذرشب, سيد محمد باقر حجتى, سيد جعفر سامى الدبونى, دكترا, تهران: دانشكده الهيات, 1365, 805. * (35)
110. تقدّم و تأخير در قرآن, بلاغت قرآن, مليحه پورستارى مهادى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1371, 219. * (36)
111. تناسب آيات و سور, تناسب آيات و سور ـ علوم قرآن, معصومه كفاشان, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض ـ على مهدى زاده, كارشناسى ارشد, نجف آباد: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, 119.
112. تواضع و تكبر ومصاديق آنها در قرآن وحديث, اخلاق ـ تواضع ـ تكبر, فاطمه ايزدى, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض ـ على مهدى زاده, كارشناسى ارشد, نجف آباد: دانشگاه آزاد اسلامى, 260 « 7.
113. توحيد ربوبى از ديدگاه قرآن, خداشناسى, ولى اللّه شورگشتى, احمد بهشتى, محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1373, 212.
114. جدال در قرآن, جدل در قرآن, مهدى اكبرنژاد, محمدهادى معرفت, سيد مصطفى محقق داماد, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1374, 242.
115. جمع قرآن, نوع هجدهم الاتقان, تاريخ قرآن, مريم ايمانى خوش خو, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 148.
116. جمع و تدوين قرآن, تاريخ قرآن, احمد فغانى, سيد جعفر سامى الدبونى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1368, 17 ـ 321.
117. جمع و تدوين قرآن, تاريخ قرآن, سيد داود مصطفوى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1254, ج « 108 « ج.
118. جمع و تدوين قرآن, تاريخ قرآن, غلامرضا عليرضائى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1350, 4 « 36.
119. جمع و تدوين قرآن, تاريخ قرآن, نادر مجتبى ثمرين, آذرتاش آذرنوش, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 112. * (37)
120. حج در قرآن, احكام قرآن, ناصر شكريان, محمود رجبى, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1373, 296.
121. حق وباطل ازنظر قرآن وحديث, جامعه شناسى, محمد رضا احمدى, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, 101.
122. حيات از ديدگاه قرآن و نظرات افلوطين و صدرالمتألهين پيرامون آن, حيات ازنظر قرآن ـ مباحث فلسفى ـ كلامى, سيد محمود فاطمى, احمد بهشتى, محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه, 1374, 268.
123. الخطاب فى الكتاب (خطاب در قرآن) 38, علوم قرآن, محمد جواد قاسمى نيك آبادى, آذرتاش آذرنوش, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 10 « 399. * (38)
124. دنيا از ديدگاه قرآن, اخلاق, محمد حسن ناصحى, احمد بهشتى, حسين توفيقى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه, 248.
125. ذكر و موانع آن در قرآن و حديث, ذكر و دعا, فاطمه نژاد فاضل, محمد على مهدوى راد, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران, دانشكده الهيات دانشگاه تهران, 1375, 247.
126. رابطه الفاظ قرآن كريم با تأويلات, تأويل, محمد كاظم شاكر, محمد على آذرشب, سيد محمد باقر حجتى ـ صادق آينه وند, دكترا, تهران: تربيت مدرس, 1374, يا « 244. * (39)
127. رابطه نهج البلاغه با قرآن, معارف مختلف, جواد مصطفوى, محمد مشكوة, كارشناسى ارشد, تهران, 1343. * (40)
128. راهها و شيوه هاى مبارزه با تهاجم فرهنگى از ديدگاه قرآن و حديث, تهاجم فرهنگى, حبيب اللّه رسولى, محمد على لسانى فشاركى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه تربيت مدرس, 1375, 150.
129. روش استدلالى قرآن كريم در اثبات صانع, خداشناسى, محمد صادق شجاعيان, مهدى دهباشى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, ز« 381.
130. روش شناسى تفاسير موضوعى و تحقيق درمبانى آن, روشهاى تفسيرى ـ تفسير موضوعى, سيد هدايت جليلى شريفى, مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, ن « 241. * (41)
131. روش شيخ طوسى در تبيان, روشهاى تفسيرى ـ مفسران, اكبر ايرانى قمى, سيد عبدالوهاب طالقانى, محمد هادى معرفت ـ جعفر مرتضى عاملى ـ سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه امام صادق(ع), 1368, 196. * (42)
132. روشهاى هدايتى قرآن, اخلاق, تقى جاويدان, عميد زنجانى.
133. سبك وخصوصيات دستورى و لغوى تفسير ابوالفتوح رازى, مفسران ـ روشهاى تفسيرى, عسكر حقوقى, دكترا, تهران:1335. * (43)
134. سوگندهاى قرآن, قسمهاى قرآن, حسينعلى تركمانى, سيد جعفر سامى الدبونى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 296.
135. سيره ابراهيم خليل در قرآن كريم, قصه هاى قرآن, مجيد فلاح پور, احمد بهشتى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, ب « 208.
136. سيرى در تدوين كتب اعجاز قرآن از آغاز تا عصر حاضر يا (كتاب شناسى اعجاز قرآن) كتابشناسى اعجاز قرآن, محمد على رضائى كرمانى, سيد ابوالفضل ميرمحمدى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1373, 203.
137. سيماى امر به معروف و نهى از منكر در قرآن, امر به معروف و نهى از منكر, حسن زارع, ابوالقاسم وافى يزدى, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1373, ق « 174.
138. سيماى حضرت مريم از ديدگاه قرآن, قصه هاى قرآن, نرجس دستغيب, احمد بهشتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1372, 115.
139. سيماى رسول اكرم صلى اللّه عليه وآله در قرآن (ابعاد رسالت), پيامبرشناسى ـ محمد (ص) در قرآن, عليرضا حلم زاده, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1371, د « 157.
140. سيماى زن در تفسيرالميزان, زن در قرآن, رؤيا برادر, عباس حرّى, سيد محمد باقر حجتى ـ نوش آفرين انصارى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده علوم تربيتى ـ كتابدارى ـ اطلاع رسانى, 1371, هـ « 146.
141. سيماى على ابن ابى طالب (ع) در قرآن از ديدگاه اهل سنت, اهل بيت در قرآن, بهجت السادات كسائى فر, سيد محمد باقر حجتى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1371, 39 « 664.
142. سيماى قرآن درانديشه حضرت امام خمينى (قدس سره), قرآن شناسى, معصومه ربيعان, محمد على مهدوى راد, اكبريان, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, ج « 232.
143. سيماى مريم(س) در اسلام ومسيحيت, قصه هاى قرآن, شهرزاد هوشمند زاده, على مهدى زاده, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1370, 227.
144. سيماى ملائكه در قرآن, ملائكه در قرآن, انيسه نصراللهى زاده, سيد محمد باقر حجتى, على اكبر غفارى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1371, ك « 510 « 10.
145. سيماى نيكبختان و نگونبختان در قرآن, اخلاق, محمد محمدى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1367, ب « 118.
146. شأن نزول و نقش آن درتفسير, شأن نزول, نجف نجفى روحانى, احمد بهشتى, سيد ابوالفضل ميرمحمدى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه, 1372, 231.
147. شرح حال راغب اصفهانى و تحقيق در آثار او, مفسران ـ روشهاى تفسيرى, سيد على ميرلوحى فلاورجانى, اساتيد گروه فرهنگ عربى و علوم قرآنى دانشكده الهيات تهران, دكترا, تهران: دانشكده الهيات, 1353, ج « 219.
148. شرح شواهد التبيان فى تفسير القرآن (از سوره حمد تا آيه 60 سوره بقره), بررسى تفاسير, على رضا دل افكار, مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 200.
149. شرح شواهد التبيان فى تفسير القرآن سوره هاى يونس ـ هود ـ يوسف, بررسى تفاسير, نصرالدين جوادى, آذرتاش آذرنوش, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, ح « 173.
150. شرح واژه هاى سوره فاتحه و بقره بوسيله روايات, مفردات قرآن, فهيمه جمالى راد, عبدالمهدى يادگارى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1367, د « 126.
151. شرك در قرآن, عقايد ـ شرك, اسداللّه جمشيدى, محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1373, 129.
152. شفاعت در قرآن و حديث معصومين عليهم السلام, شفاعت ـ معاد, نهلا غروى نائينى, ابوالقاسم خزعلى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1368, 172.
153. شناخت اعجاز قرآن ازكتاب البرهان, اعجاز قرآن, منصور ربيعه, على حجتى كرمانى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 14 « 194. * (44)
154. شناخت جريان علمى نگرى به قرآن (روش تفسير علمى), روشهاى تفسيرى, فروغ پارسا, محمد على مهدوى راد, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, يا « 349.
155. شناخت مكاتب و روشهاى تفسيرى, روشهاى تفسيرى, سيد على محمد رفيعى.
156. شيخ طبرسى و تفسير مجمع البيان, حسين كريمان, دكترا, تهران: 1344. * (45)
157. شيطان در قرآن, شيطان در قرآن, سيد حسن موسوى احمد آبادى, احمد بهشتى, محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1375.
158. صوفيه: مكتب و روش آنها در تفسير ومعرفى اهم كتب تفسيرى آنها, مفسران ـ روشهاى تفسيرى, سيد نورالدين ابطحى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: 1369, 164.
159. ظرائفى از نحو و لغت واثر آن در فهم ترجمه قرآن, فن ترجمه, حميد رضا مستفيد.
160. عصمت انبياء از ديدگاه عقل و قرآن, عصمت انبيا ـ پيامبرشناسى, رضا الهامى, محمد هادى معرفت, احمد بهشتى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1375, 253.
161. عصمت انبيا در قرآن كريم, عصمت انبيا ـ پيامبرشناسى, بى بى سادات رضى بهابادى, سيد محمد باقر حجتى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1373, 5 « 376.
162. عقل گرايى درتفاسير قرن چهاردهم برمبناى الميزان, المنار, فى ظلال القرآن و الجواهر, مفسران ـ روشهاى تفسيرى(روش عقلى), شادى نفيسى, محمد على مهدوى راد, محمد على لسانى فشاركى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1373, و « 367.
163. علل انحطاط تمدنها از ديدگاه قرآن كريم, جامعه شناسى ـ سقوط تمدنها, احمد على قانع عزآبادى, زين العابدين قربانى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه امام صادق(ع), 1369. * (46)
164. علم مناسبت, بحثى در ترتيب آيات و سور, ترتيب آيات و سور ـ علوم قرآن, ايرج گلجانى اميرخيز, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: 1367, 283 « 18.
165. علوم قرآن در تفسير الميزان, علوم قرآن, عباس فضلى, محمد على مهدوى راد, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1375, 208.
166. علوم قرآن ومنابع آن, علوم قرآن ـ كتابشناسى, عبدالوهاب طالقانى اصفهانى, عبدالمهدى يادگارى, دكترا, تهران: 1369. * (47)
167. عناصر مساعد توسعه درفرهنگ قرآن با تكيه بر بينش جامعه شناختى, توسعه ـ جامعه شناسى, رمضانعلى شريفى فر, رحمت اللّه صديق, كارشناسى, تهران: دانشكده علوم اجتماعى, 1371, 61.
168. عناصر منفى فرهنگ جاهلى از ديدگاه قرآن, فرهنگ جاهليت, نيمتاج قاسمى, سيد محمد باقر حجتى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات دانشگاه تهران, 1375, 216.
169. فضيلت اعتدال درقرآن, اخلاق ـ اقتصاد ـ اعتدال, زهره نادرى نژاد, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض ـ على مهدى زاده, كارشناسى ارشد, نجف آباد: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, هـ « 261.
170. فقر و غنا در قرآن وحديث, اقتصاد, محمد كاظم شاكر, سيد جعفر سامى الدبونى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 251.
171. فلاح و فوز در قرآن وحديث, اخلاق, على اكبر شايسته نژاد, احمد بهشتى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, هـ « 244.
172. فواتح سور و حروف مقطعه قرآنى, حروف مقطعه ـ علوم قرآن, فرانك جلالى كوشكى, سيد محمد باقر حجتى, عليرضا فيض ـ على مهديزاده, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372 د « 74.
173. قراء سبعه وگزارش و بررسى قراءات ايشان, قراءت قرآن, محمد على لسانى فشاركى, سيد محمد باقر حجتى, سيد مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى ـ آذرتاش آذرنوش, دكترا, تهران: دانشكده الهيات, 1372, 748.
174. قرآن از ديدگاه قرآن, قرآن شناسى ـ علوم قرآنى, على محمد رستگارى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, نجف آباد: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, 4 « 249.
175. قرآن در صحيفه سجاديه, دعا, مصطفى محمدى عراقى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 161.
176. قرآن وبه گزينى فرهنگها, جامعه شناسى ـ قصه هاى قرآن, رقيه صادقى نيرى, محمد باقر بهبودى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1373, د « 231.
177. قصه در قرآن, قصه هاى قرآن , ناصر شمس بخش, سيد محمد باقر حجتى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1373, د « 366.
178. قصه در قرآن, روشهاى واهداف آن, قصه هاى قرآن, مينا هراتيان, سيد محمد باقر حجتى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1373, 216.
179. قلب سليم در صحيفه سجاديه, اخلاق, بى بى فاطمه مظلوم, مشائى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1373, 144. * (48)
180. كاوشى پيرامون اهميت قراءت عاصم (دراسات فى اهمية قراءة عاصم), قراءت قرآن, احمد زرنگار, سيد محمد باقر حجتى, على اكبر غفارى ـ محمد على تسخيرى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه امام صادق(ع), 1369, 211.
181. گامى در سوى شناخت سوره مكى ومدنى, علوم قرآن, ناهيد مشائى, محمد على مهدوى راد, سيد محمد باقرحجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, خ « 238.
182. مباحث تفسيرى سيد مرتضى علم الهدى, سوره هاى حمد و بقره, تفاسير قرن پنجم, محسن صمدانيان, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, 26 « 376. * (49)
183. مباحث تفسيرى سيد مرتضى علم الهدى, سوره هود تا سوره كهف, تفاسير قرن پنجم, رضا شكرائى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1369, ح « 369. * (50)
184. مباحث علوم قرآنى در الميزان, علوم قرآن,اصغر زاهدى تير, محمد على لسانى فشاركى, محمد على مهدوى راد ـ ابوالقاسم امامى, كارشناسى ارشد, كرج: دانشگاه آزاد اسلامى, 1374, 10 « 403.
185. مبانى جهان شناسى, جهان شناسى ـ عقايد, عبداللّه نصرى, ابراهيم دينانى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات. * (51)
186. مبانى و روش علامه طباطبايى در الميزان, مفسران ـ روشهاى تفسيرى, سيد شهاب الدين حسينى, سيد محمد باقر حجتى, احمد بهشتى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1373, 222.
187. مثل در قرآن كريم (تحليلى از امثال قرآن) امثال قرآن, سيد احمد ميرخليلى, محمد هادى معرفت, احمد بهشتى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1372, 244.
188. محكم ومتشابه در قرآن, محكم و متشابه, عليرضا سبزيان, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1368, 84.
189. محكم و متشابه قرآن, محكم ومتشابه, طيبه يزدى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1365, 247.
190. معيار تقسيم قرآن براساس علوم تجربى, روشهاى تفسير ـ تفسير علمى, محمد على رضائى اصفهانى, محمد هادى معرفت, احمد بهشتى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه قم, 1374, 386. * (52)
191. مقدمتان فى علوم القرآن (قسمت دوم), ترجمه, نقد و بررسى, علوم قرآن, عبدالوهاب شاهرودى, سيد محمد باقر حجتى, سيد حسن مصطفوى ـ حسين الهى قمشه اى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1366, 15 « 262.
192. منشأ اختلاف قراءات در قرآن, قراءت قرآن, سيده فاطمه هاشمى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه آزاد اسلامى, 1372, 219.
193. منهج تفسيرى اهل بيت(ع), روشهاى تفسيرى, محمد شريفانى, سيد محمد باقر حجتى, احمد بهشتى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه, 1373, 268.
194. منهج الطبرسى فى تفسير مجمع البيان, مفسران ـ روشهاى تفسيرى, عبدالزهراء كاظم سمحاق الحجاج, حازم سليمان مرزة الحلبى, كارشناسى ارشد (ماجستر) كوفه: دانشگاه كوفه, بخش فقه, 1410 ق, 341.
195. مواجهه قرآن با فرهنگ مسيحيت, قرآن و اديان آسمانى, اعظم پويا زاده سيد محمد باقر حجتى, محمد على مهدوى راد, دكترا, تهران: دانشگاه تربيت مدرس, 1375, 228.
196.موضع گيرى طبقاتى در قرآن ملاء ـ مترف, جامعه شناسى, داود سليمانى, على حجتى كرمانى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1371, 10 « 168.
197. ميثاق فطرت اللّه در قرآن, اخلاق ـ عقايد, فتح اللّه نجارزادگان, احمد بهشتى, محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1372, ز « 227.
198. ميزان در قيامت, معاد, عليجان كريمى, محمد هادى معرفت, حسين توفيقى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1371.
199. ناسخ و منسوخ درقرآن, ناسخ ومنسوخ, سيد حسين سجادى, سيد محمد باقر حجتى, سيد حسن مصطفوى ـ محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه امام صادق(ع), 1371, 213.
200. نقد و بررسى آراء مختلف درجمع و تدوين قرآن, تاريخ قرآن, جهانگير اميرى, سيد محمد باقر حجتى, محمد هادى معرفت ـ سيد عبدالوهاب طالقانى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه امام صادق(ع), 1370, د « 173.
201. نقد و بررسى تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين, مفسران ـ روشهاى تفسيرى ـ بررسى تفاسير, اصغر معظم, آذرتاش آذرنوش, كارشناسى ارشد, تهران: , 1369, 198. * (53)
202. نقد و بررسى درباره كاتبان وحى, تاريخ قرآن, ابراهيم فتح اللهى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1368, 96.
203. نقد و بررسى روشهاى تبيين حقانيت قرآن, اعجاز قرآن ـ اعجاز بلاغى, محمد حسين برومند, سيد مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, سيد محمد باقر حجتى, دكتراى تخصصى (P.H.D), تهران: دانشكده الهيات, 1374, 259.
204. نقد و بررسى ساختمان معنايى مفاهيم اخلاقى ـ دينى در قرآن, اخلاق, سيد حبيب اللّه احمد پناه, آذرتاش آذرنوش, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, 159. * (54)
205. نقد و بررسى واژه هائى ازكتاب وجوه قرآن حبيش تفليسى همراه با پژوهشى در ترجمه مرحوم الهى قمشه اى, وجوه ونظائر ـ نقد ترجمه هاى قرآن, اعظم پرچم, سيد محمد هادى حجتى ـ رضا هادى زاده, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1370, ج « 289. * (55)
206. نقدى بر (التفسير والمفسرون) پيرامون سه تفسير شيعى, روشهاى تفسيرى ـ بررسى تفاسير, محمد حسين برومند, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشكده الهيات, 1368, 285. * (56)
207. نگاهى به بعد اجتماعى كعبه و حج از ديدگاه قرآن, حج در قرآن, سيد محمد حسينى كشكوئيه, سيد محمد باقر حجتى, محمدعلى تسخيرى ـ على اكبر غفارى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه امام صادق(ع), 1368, ك « 311. * (57)
208. نگرشى به جنگهاى صدر اسلام در قرآن, جهاد ـ تاريخ اسلام, محمد ابراهيمى, كارشناسى ارشد, قم: مركز آموزشى پژوهشى امام خمينى, 1373, 5 « 125.
209. نگرشى به زن از ديدگاه قرآن و بررسى تطبيقى آن, زن در قرآن, الهيه وكيلى محلاتى, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: , 1369. * (58)
210. نوح از ديدگاه قرآن و عهدين, قصه هاى قرآن ـ پيامبران, سيد على سادات فخر, احمد بهشتى, حسين توفيقى, كارشناسى ارشد, قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1372, 200.
211. النور المبين فى تفسيراميرالمؤمنين عليه السلام, تفاسير قرن اول ـ تفاسير مأثور, نادر فضلى, سيد محمد باقر حجتى, سيد ابوالفضل ميرمحمدى ـ سيد مرتضى آيت اللّه زاده شيرازى, دكترا, تهران: دانشكده الهيات, 1374, 355. * (59)
212. وجدان اخلاقى و شيوه هاى پرورش آن, اخلاق, فاطمه حسينى دولت آبادى, سيد محمد باقر حجتى, سيد احمد احمدى ـ محمد رضا شريفى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1370, ج « 383.
213. ويژگيهاى بنى اسرائيل در قرآن و مقايسه آن با صهيونيستها, يهود درقرآن, امير نصرتى, سيد محمد باقر حجتى, سيد جواد علم الهدى, كارشناسى ارشد, تهران: دانشگاه امام صادق(ع), 1371, 174.
214. هدايت از ديدگاه قرآن كريم, اخلاق ـ هدايت, بتول علامت ساز, محمد باقر محقق, سيد محمد باقر حجتى, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1371, و « 224.
215. هدايت و ضلالت از ديدگاه قرآن و روايات, اخلاق ـ هدايت, محمد على رستميان, سيد محمد باقر حجتى, محمد هادى معرفت, كارشناسى ارشد ـ قم: تربيت مدرس حوزه علميه, 1373, 223.
216. هدايت و ضلالت در قرآن, كلام و فلسفه, اخلاق ـ هدايت, منيره سيار اطوش لنگرودى, غلامحسين ابراهيمى دينانى, كارشناسى ارشد, تهران: 1369. * (60)
217. يهود در قرآن, بازشناسى انديشه وعمل بنى اسرائيل در زمان موسى(ع), يهود در قرآن, سهيلا جلالى كندرى, سيد محمد باقر حجتى, محمد على مهدوى راد, كارشناسى ارشد, تهران: تربيت مدرس, 1372, ح « 507.

* نوشته اى كه در پيش داريد, فهرست پايان نامه هاى دانشگاهى موجود در كتابخانه مركز فرهنگ و معارف قرآن, وابسته به دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم است.
1. مفسرانى كه ديدگاه آنان دراين اثر مورد مقايسه قرار گرفته, عبارتند از: 1. فراء درمعانى القرآن, 2. سيد رضى درحقايق التأويل, 3. شيخ طوسى در تبيان, 4. زمخشرى در كشاف, 5. طبرسى در مجمع البيان, 6. طباطبائى در الميزان.
2. اين اثر ترجمه و تحقيق كتاب المبادئ العامة لتفسير القرآن الكريم, دراسة مقارنة, تأليف محمد حسين على الصغير كه از سوى مؤسسه الجامعيه منتشر شده مى باشد, همچنين اين كتاب به همراه دوكتاب ديگر مؤلف (تاريخ القرآن والمستشرقون و الدراسات القرآنية) تحت عنوان (دراسات قرآنية) از سوى دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم منتشر شده است.
3. ابومسلم محمد بن بحراصفهانى معروف به ابومسلم اصفهانى, (254 ـ 322) يكى از مفسران بزرگ معتزله به شمار مى آيد. وى تفسير ارزشمندى در چندين جلد (ظاهراً 30 جلد) تأليف كرده كه متأسفانه اينك در دسترس نيست. ازاين رو اين اثر كه جمع آورى بخشى از نظريات و ديدگاههاى تفسيرى ابومسلم ازكتابهاى مختلف تفسيرى مى باشد, حائز اهميت است. اين اثر درسال 1374 درقم منتشر شده است.
4. اين اثر در تهران, از سوى سازمان تبليغات اسلامى,سال 1369 در 120 صفحه منتشر شده است.
5. جلال الدين محمد بن اسعد الدين دوانى (830 ـ 908) فيلسوف قرن نهم مى باشد. اين اثر ترجمه و تحقيق دواثر تفسيرى جلال الدين دوانى شامل تفسير سوره كافرون و تفسير آيه سرف (آيه 31 سوره اعراف) وشرح حال مؤلف مى باشد.
6. تفسير تبيان تأليف شيخ طوسى (385 ـ 406) بارها درنجف و ايران و بيروت چاپ شده. اين اثر بررسى شواهد يك صد وبيست شعر در سوره هاى انفال و توبه مى باشد.
7. عبداللّه يوسف على از مترجمين معاصر است. ترجمه وى بارها از جمله درآمريكا: شركة امانة, 1409 و نيز بيروت: دارالفكر منتشر شده است.
8. كتاب فصل الخطاب تأليف حسين بن محمد بن تقى النورى الطبرسى (1254 ـ 1320) مى باشد. فصل الخطاب در رابطه با تحريف قرآن است واين اثر, نقد رواياتى است كه مورد استناد فصل الخطاب درباره تحريف قرآن مى باشد.
9. اين اثر با عنوان نظم قرآن, درتهران, انتشارات جهاد دانشگاهى, 1374 منتشر شده است.
10. تفسير ذخيرة يوم الجزاء تأليف ابوالقاسم حسن سمنانى درقرن 11 مى باشد. اين اثر تحقيقى بخشى ازآن (از اول قرآن تا آخر سوره نساء مى باشد.)
11. اين اثر در تهران از سوى انتشارات اميركبير براى چهارمين بار درسال 1371 منتشر شده است.
12. مذاهب التفسير الاسلامى, تأليف مستشرق آلمانى گلدزيهر است كه متن آلمانى آن توسط عبد الحليم نجار به عربى برگردانده شده و در قاهره, مكتبة الخانجى, در سال 1374 قمرى منتشر شده است. اين اثر ترجمه پنجاه صفحه ازمتن عربى (ترجمه عبدالحليم نجار) مى باشد. كتاب گلدزيهر قبل ازآن توسط على حسن عبدالقادر به طور ناقص ازآلمانى به عربى ترجمه شده بود كه در قاهره: مطبعة العلوم, 1363 منتشر شده است.
13. ترجمه تفسير طبرى كه در زمان سلطنت منصوربن نوح سامانى (350 تا 365) فراهم آمده با تصحيح و اهتمام حبيب يغمائى در تهران: انتشارات توس, در سالهاى 1344 ـ 1367 در 7 جلد در 4 مجلد منتشر شده است.
14. مناهل العرفان فى علوم القرآن تأليف محمد عبدالعظيم زرقانى (م 1372) يكى ازكتب ارزشمند علوم قرآنى اين عصر مى باشد و بارها ازجمله در قاهره, داراحياء الكتب العربيه و بيروت: دارالكتب العلميه (با تحقيق) چاپ شده است.
15. اين اثر ترجمه و تحقيق پنج مبحث اول كتاب (نزول و اسباب نزول قرآن) تا صفحه 137 جلد نخست كتاب مى باشد.
15. كتاب مقدمتان فى علوم القرآن, شامل دوكتاب, يكى با عنوان المبانى كه مؤلف آن مشخص نيست (صفحه اول كه نام مؤلف ذكر شده مفقود گرديده) وديگر از عبدالحق بن ابى بكر بن عبدالملك غرناطى معروف به ابن عطيه اندلسى (م 543) صاحب تفسير محور الوجيز مى باشد. اين دو اثر تحت عنوان مقدمتان فى علوم القرآن با تصحيح مستشرق ايتاليايى آرتور جفرى درقاهره, مكتبة الخانجى, 1392قمرى منتشر شده است.
16. اين اثر ترجمه و تحقيق باب دوم (ص 105 تا 158) كتاب دراسات فى القرآن, تأليف سيد احمد خليل است كه در قاهره: دارالمعارف, 1972 منتشر شده است, مى باشد. متأسفانه مترجم اين اثر, با آن كه كتاب معروفى نيست, هيچ گونه اشاره اى به مشخصات كتاب, مؤلف, ناشر, ترجمه بخش مورد نظر ننموده و استاد راهنماى وى نيز اين مطلب را كه از اصول اوليه ترجمه و تحقيق مى باشد, به وى يادآورى نكرده است.
17. كتاب صيانة القرآن من التحريف, تأليف استاد محمد هادى معرفت از قرآن پژوهان معاصر مى باشد. اين كتاب در قم, دارالقرآن الكريم, 1401 ونيز قم: مؤسسة النشر الاسلامى(جامعه مدرسين حوزه علميه قم), 1413 منتشر شده است. اين اثر ترجمه حدود 80 صفحه آن كتاب است.
18. اين اثر ترجمه و تحقيق صفحه 314 تا 371 كتاب مذاهب التفسير الاسلامى گلدزيهر مى باشد (براى اطلاع ازاين كتاب به پاورقى شماره 12 رجوع شود).
19. كتاب البرهان فى علوم القرآن, تأليف بدرالدين زركشى (م 749) يكى ازمهم ترين كتابهاى علوم قرآنى است كه بارها چاپ شده وبهترين چاپ آن چاپ دوم دارالمعرفة بيروت درسال 1410 مى باشد. درپاورقى اين چاپ, كتابشناسى موضوعى با عناوين چهل و هفت گانه علوم قرآن آمده است.
20. تفسير غريب القرآن تأليف عبداللّه بن مسلم بن قتيبه دينورى (213 ـ 276) مى باشد كه در بيروت: دارالكتب العلميه, 1398 با تحقيق سيد احمد صقر منتشر شده است واين رساله ترجمه و تحقيق دو سوره حمد و بقره ازآن كتاب مى باشد.
21. تناسق الدرر فى تناسب السور التأليف جلال الدين سيوطى (849 ـ 911) مى باشد اين كتاب در سوريه: دارالكتاب العربى, 1404 با تحقيق عبداللّه محمد درويش ونيز در بيروت: دارمكتبة الهلال, 1986 با عنوان ترتيب سور القرآن وبا تحقيق سيد جميلى منتشر شده است.
22. كتاب التيسير فى القراءات السبع تأليف امام ابى عمرو عثمان بن سعيد الدانى (371 ـ 444) مى باشد. اين كتاب با تصحيح اوتوپرتزل بارها چاپ شده است از جمله در بيروت: دارالكتاب العربى , 1406, استانبول: 1930, ايران, 1362, مؤلف چندين كتاب ديگر در زمينه قراءت و تجويد تدوين نموده است.
23. تلخيص البيان تأليف شريف رضى (م 406) بارها از جمله در بيروت: دارالاضواء, 1406 با تحقيق محمد عبدالغنى حسن و نيز تهران: وزارت ارشاد اسلامى, 1407 ق منتشر شده است. اين رساله ترجمه 105 صفحه اول چاپ تهران (پانزده جزء قرآن) مى باشد.
24. كتاب الاتقان فى علوم القرآن, تأليف جلال الدين سيوطى (849 ـ 911) بارها در قاهره: بيروت, دمشق وايران چاپ شده اين رساله ترجمه پانزده نوع اول الاتقان مى باشد.
25. كتاب التعريف والاعلام… تأليف عبدالرحمن بن خطيب السهيلى (508 ـ 581) مى باشد. اين كتاب در بيروت: دارالكتب العلميه, 1407 منتشر شده است.
26. كتاب الحروف المقطعه تأليف عبدالجبار حمد شراره, از نويسندگان معاصر است. چاپ دوم اين اثر درقم: دفترتبليغات اسلامى, 1414ق منتشر شده است.
27. اين اثر ترجمه و تحقيق 48 صفحه اول كتاب مذاهب التفسير الاسلامى مى باشد (نيز به پاورقى شماره 12 رجوع شود).
28. كتاب مفحمات الاقران فى مبهمات القرآن, تأليف جلال الدين سيوطى (849 ـ 911) بارها از جمله در بيروت: مؤسسة الرّسالة, 1406 با تحقيق ايادخالد الطباع وقاهره: مكتبة القرآن با تحقيق محمد ابراهيم سليم منتشر شده است.
29. كتاب المقنع, تأليف ابوعمرو عثمان بن سعيد الدانى (371 ـ 444) مى باشد. اين كتاب در بيروت: دارالفكر المعاصر, دوم, 1404, منتشر شده است.
30. كتاب المصحف المفسر, تأليف محمد فريد بن مصطفى وجدى (1292 ـ 1373) صاحب دائرة المعارف القرن العشرين) است. درمقدمه اين كتاب تفسيرى كه در حاشيه قرآن چاپ شده, مباحث مختلفى درباره موضوعات قرآنى نگاشته شده است. اين تفسير به همراه مقدمه در قاهره: دارالمعارف, 1986 ونيز مقدمه جداگانه آن با عنوان مقدمه صفوة العرفان فى تفسيرالقرآن درقاهره, 1325 منتشر شده است.
31. كتاب التحبير… تأليف سيوطى بارها از جمله در بيروت: دار الكتب العلميه, 1408, قاهره: دارالمنار, 1406, طرابلس: كليه الدعوة الاسلاميه, 1992 منتشر شده اين رساله ترجمه نيمه دوم كتاب (التحبير) مى باشد.
32. كتاب كشف الارتياب… تأليف محمود بن ابوالقاسم تهرانى مى باشد. وى اين كتاب را درسال 1302 هـ در ردّ فصل الخطاب محدث نورى تدوين نمود. اين رساله ترجمه بخش اول كشف الارتياب است.
33. مناهل العرفان… تأليف محمد عبدالعظيم زرقانى (م 1372) مى باشد. اين اثر ترجمه مبحث هفدهم كتاب (ج 2, ص 333 ـ 227) شامل بحث اعجاز قرآن است.
34. دراين اثر تعدد زوجات از ديدگاه آيات, روايات وتاريخ بحث شده است.
35. تفسير مفاتيح الاسرار… تأليف محمد عبدالكريم شهرستانى (469 ـ 548) دو جلد اين تفسير درتهران, از سوى انتشارات نسخ خطى, 1368 منتشر شده است و چاپ تازه آن از سوى آقاى محمد على آذر شب تحقيق شده و جلد اول آن منتشر شده است.
36. اين اثر ترجمه و تحقيق بخش چهل وچهارم كتاب الاتقان سيوطى مى باشد.
37. اين اثر ترجمه و تحقيق فصل دوم مقدمه تفسير آلاء الرّحمن محمد جواد بلاغى (1282 ـ 1352) به همراه شرح حال مؤلف مى باشد.
38. بخشى ازاين اثر, ترجمه و تحقيق (وتكمله) نوع چهل ودوم كتاب البرهان زركشى مى باشد.
39. اين اثر درقم: دفترتبليغات اسلامى حوزه علميه درحال چاپ مى باشد.
40. اين اثر در تهران: بنياد نهج البلاغه, 1359 در 186 صفحه منتشر شده است.
41. اين اثر در تهران: انتشارات كوير, 1372 منتشر شده است.
42. اين اثر در تهران: انتشارات سازمان تبليغات اسلامى, 1371 منتشر شده است.
43. اين اثر با اصلاحات و اضافاتى درتهران: انتشارات دانشگاه تهران, 1346 درسه جلد تحت عنوان تحقيق در تفسيرابوالفتوح رازى منتشر شده است.
44. اين اثر ترجمه و تحقيق نوع سى وهشتم البرهان زركشى مى باشد.
45. اين اثر درتهران: انتشارات دانشگاه تهران, 1362 در دو مجلد تحت عنوان طبرسى ومجمع البيان… منتشر شده است.
46. اين اثر درتهران: سازمان تبليغات اسلامى, 1371 در 382 صفحه منتشر شده است.
47. اين اثر در قم: دارالقرآن الكريم, 1361 در 428 صفحه منتشر شده است.
48. عنوان اين اثر اگر چه قلب سليم در صحيفه سجاديه است , ولى پيش از صحيفه سجاديه, از ديدگاه قرآن بررسى شده است.
50 ـ 49. على بن حسين بن موسى معروف به سيد مرتضى (355 ـ 436) از بزرگان شيعه مى باشد. وى داراى تأليفات متعدد در موضوعات وعلوم مختلف است. ايشان در بسيارى از كتابهاى خويش به مباحث تفسيرى پرداخته اند كه اين دو رساله با توجه به مباحث متفرقه تفسيرى در كتب مختلف از جمله كتاب (غرر الفرائد و درر القلائد) معروف به امالى مرتضى و (تنزيه الانبياء) و (رسائل الشريف المرتضى), به جمع آورى آن مباحث تفسيرى پرداخته است كه رساله اول, شامل سوره حمد و بقره (وشرح حال سيد مرتضى) و رساله ديگر, شامل سوره هود تا سوره كهف مى باشد. بجاست بقيه مباحث تفسيرى ايشان گردآورى و چاپ گردد.
51. اين اثر در تهران: انتشارات اميركبير, 1373 در 232 صفحه منتشر شده است.
52. اين اثر با عنوان درآمدى برتفسير علمى قرآن, در قم: انتشارات اسوه, چاپ اول, 1375 در 515 صفحه منتشر شده است.
53. تفسير منهج الصادقين, تأليف ملا فتح اللّه كاشانى از اعلام قرن دهم مى باشد. تفسير وى يك بار با تصحيح علامه ميرزا ابوالحسن شعرانى وبار ديگر با تصحيح آقاى على اكبر غفارى (هردو چاپ) درتهران انتشارات اسلاميه در 10 جلد وخلاصه آن در 6 جلد از سوى همان ناشر منتشر شده است.
54. كتاب ساختمان معنايى مفاهيم اخلاقى دينى در قرآن ,تأليف توشيهيكو ايزوتسو (متولد 1914) در ژاپن مى باشد, اين كتاب توسط آقاى فريدون بدره اى ترجمه و در تهران: انتشارات قلم منتشر شده است.
55. كتاب وجوه قرآن, تأليف ابوالفضل حبيش بن ابراهيم بن محمد تفليسى از قرن ششم هجرى مى باشد. اين كتاب بارها به كوشش دكتر مهدى محقق چاپ شده است.
56. كتاب التفسير والمفسرون, تأليف محمد حسين ذهبى از نويسندگان معاصر (م 1977) بارها از جمله در قاهره: دارالكتب الحديثه در 2 جلد و نيز در مكتبة وهبه در سه جلد منتشر شده است. جلد سوم اين كتاب كه پيرامون (التفسير والمفسرون عند الشيعة الاثنى عشريه والاسماعيلية) مى باشد پس از فوت مؤلف چاپ شده و در زمان حيات وى فقط دو جلد اول منتشر شد. لذا چاپهاى ديگر به صورت ناقص و در دو جلد مى باشد وتنها چاپ قاهره: مكتبه وهبة, 1409 در سه جلد و كامل مى باشد. دركتاب التفسير والمفسرون, ديدگاههاى تند ومغرضانه اى عليه شيعه وجود دارد كه رساله مورد نظر به نقد برخى از ديدگاههاى ذهبى درباره تفسير منسوب به امام حسن عسكرى(ع), تفسير مجمع البيان مرحوم طبرسى و تفسير صافى فيض كاشانى پرداخته است.
57. اين اثر با عنوان نگرشى اجتماعى به كعبه و حج از ديدگاه قرآن در تهران: انتشارات سازمان تبليغات اسلامى, 1370 در 192 صفحه منتشر شده است.
58. اين اثر با عنوان نگرشى تطبيقى زن در آينه قرآن و زرتشت, يهود و مسيحيت در تهران: سازمان تبليغات اسلامى, 1370 در 192 صفحه منتشر شده است.
59. اين اثر گردآورى مباحث تفسيرى مولى اميرالمؤمنين, ازكتب مختلف روائى از اول قرآن تا آخر سوره نساء مى باشد.
60. اين اثر در تهران: سازمان تبليغات اسلامى 1371 در 224 صفحه منتشر شده است.