در این نوشتار، پس از بررسی اجمالی فطری بودن گرایش به پوشش، به بحث درباره حجاب زن مسلمان و چگونگی آن از دیدگاه قرآن پرداخته شده و به مؤیّدات نقلی و تاریخی استناد گردیده است. پس از بیان ضرورت حجاب، که برای رسیدن به امنیت و کاهش بحران‏های روحی ضروری است، علل کم توجهی به این توصیه اسلامی در جامعه به اجمال توضیح داده شده است که از جمله آن‏ها، ضعف ایمان، ابراز شخصیت، فساد محیط و تهاجم فرهنگی است.

پوشش ـ حجاب ـ جلباب ـ خمار ـ تهاجم فرهنگی ـ ابراز شخصیت ـ تعلیم و تربیت.

پوشش بانوان از مسائل مهمی است که از جنبه‏های گوناگون قابل بررسی و ملاحظه می‏باشد. آفرینش لباس و پوشش به تناسب ویژگی‏های جسمی و روحی بشر و روی آوردن فطری انسان به آن یکی از نعمت‏ها و هدایای الهی محسوب می‏شود و دین اسلام به این امر توجه ویژه‏ای داشته است. قرآن کریم برهنگی و کنارگذاشتن لباس را به عنوان دامی که شیطان آن را در مسیر انسان گسترانده است، معرفی کرده و آن را مخالف فطرت بشر می‏داند.(1)
تمام کسانی که زندگی بشر و تحوّلات آن را مورد ارزیابی قرار داده‏اند، تصدیق کرده‏اند که انسان از همان آغاز پیدایش، کوشیده تا پوشش مناسبی برای خود تهیه کند. به گواهی تاریخ، در اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان، حجاب در بین زنان معمول بوده، هرچند در طول تاریخ، فراز و نشیب‏های زیادی طی کرده و گاهی با اعمال سلیقه حاکمان و یا متنفذان مذهبی، شدت و ضعف یافته، ولی هیچ‏گاه به‏طور کامل از بین نرفته است.
در ایران باستان نیز زنان چادری مستطیل شکل بر روی همه لباس خود داشته‏اند که نقوش باقی‏مانده از آن دوران حاکی از این مسئله است.(2)
بنابراین، متداول بودن حجاب در میان ملل گوناگون با آنکه دارای عقاید، مذاهب و شرایط جغرافیایی متفاوتی بوده‏اند، نشانگر آن است که تمایل به پوشش و حجاب از فطرت درونی انسان سرچشمه می‏گیرد، نه از تمدن، فرهنگ یا عقاید مذهبی.(3)
با این حال، چون بد حجابی در جامعه کنونی از اموری است که ذهن بسیاری از دینداران را به خود مشغول داشته، در این نوشتار سعی شده علل عدم تقیّد به حجاب مطلوب اسلامی در جامعه بررسی شود.

در ابتدا، لازم است تعریف مختصری از مفاهیم قرآنی مرتبط با موضوع (حجاب، خمار، جلباب) ارائه دهیم:

«حجاب» در لغت، به معنای پوشش، پرده و حاجب به کار رفته، همچنین نامی است برای آنچه به وسیله آن خود را می‏پوشانند. آنچه میان دو چیز حایل گردد نیز «حجاب» نامیده می‏شود. کلام خداوند متعال که می‏فرماید: «و مِن بَیننا و بَینکَ حجابٌ.» (فصّلت: 5) نیز بدین معناست؛ یعنی میان ما و شما حاجز و فاصله‏ای در نحله و دین وجود دارد.(1)
در کتب لغت فارسی نیز برای واژه «حجاب» این معانی آمده‏اند: پرده، ستر، نقابی که زنان چهره خود را بدان می‏پوشانند، روی‏بند، برقع، چادری که زنان سرتاپای خود را بدان می‏پوشانند.(2) در زبان انگلیسی، ریشه و مصدر واژه Dress یعنی لباس، کلمه Directusاست که به معنای مستقیم نمودن و مرتب و منظم کردن، آراستن و زینت‏دادن می‏باشد.(3)
ممکن است این تفاوت معنایی در زبان‏ها و فرهنگ‏های گوناگون ناشی از نقش‏ها و کارکردهای متعدد لباس و پوشش باشد؛ زیرا لباس و پوشش از یک سو، انسان را از سرما و گرما و آسیب‏های ناشی از آن حفظ می‏کند و از سوی دیگر، با پوشش جسم، آن را از انظار پنهان داشته، در جهت حفظ عفت به آدمی کمک می‏کند و علاوه بر این‏ها، به انسان آراستگی، زیبایی و وقار می‏بخشد.(4)
قرآن کریم نیز به کارکردهای گوناگون پوشش و لباس اشاره می‏فرماید: «یا بنی آدمَ قَد اَنزلنا علیکم لِباسا یُواری سوءَاتِکم و ریشا و لباسُ التقوی ذلکَ خیرٌ» (اعراف: 26)؛ ای فرزندان آدم، برای شما لباسی فرو فرستادیم که اندام شما را می‏پوشاند و مایه زینت شماست و لباس تقوا بهتر است.
معنای اصطلاحی این واژه نیز با معنای لغوی آن تناسب دارد و به معنای پوشش مخصوص زنان به کار می‏رود.

یکی دیگر از واژه‏هایی که در آیات حجاب به کار رفته، واژه «خمار» است که به معنای وسیله پوشاندن و در اصطلاح، مختص چیزی است که زن سر خود را با آن می‏پوشاند؛ مانند مقنعه یا روسری بلند.(1)

برای واژه «جلباب» نیز معانی متعددی ذکر شده‏اند. برخی گفته‏اند: جامه‏ای بزرگ‏تر از خمار است که زن به وسیله آن سر و سینه خود را می‏پوشاند.(2) بعضی گفته‏اند: پوششی است که تا سر زانو می‏آید،(3) و عده‏ای آن را پوششی می‏دانند که سراسر بدن را از بالا تا پایین می‏پوشاند.(4)
از میان سه معنایی که ذکر شد، مؤیّداتی معنای سوم را تقویت می‏کنند:
1. با دقت در معنای واژه‏های «خمار» و «جلباب» در آیات «فَلیضرِبنَ بِخُمرهنّ علی جیُوبِهنّ» (نور: 31) و «و یُدنینَ علیهِنَّ مِن جَلابیبهنَّ» (احزاب: 59) که بر نوع پوشش زنان دلالت می‏کند، تغایر این دو لفظ در آیات شریفه فهمیده می‏شود؛ چرا که اگر «جلباب» همان «خمار» باشد، خلافِ اصلِ تفاوتِ معنای الفاظِ متغایر است.
2. در مورد پوشش حضرت فاطمه علیهاالسلام ، وقتی می‏خواستند برای دفاع از حضرت علی علیه‏السلام به سوی مسجد حرکت کنند، در تاریخ چنین آمده است: «لاثت خمارِها علی رأسِها و اشتملت بِجِلبابها.»(1) در این نقل، تغایر دو واژه «خمار» و «جلباب» روشن است؛ چرا که «لا ثت خمارها» به معنای محکم بر سر بستن مقنعه است و «اشتملت بِجِلبابها» نیز با توجه به قرینه «اشتملت» پوشش سراسری بوده که تمام وجود حضرت را فراگرفته است.
3. امّ سلمه همسر پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله می‏گوید: وقتی آیه «یُدنینَ عَلیهِنَّ مِن جلابیبهنَّ» (احزاب: 59) نازل شد، زنان طایفه انصار جامه پشمی سیاهی به سر می‏کردند و با همین وضع از کنار رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله عبور می‏کردند. رسول اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله در این مورد به آن‏ها اعتراض نکردند و همین دلیل بر تقریر و امضای آن حضرت است و تقریر ایشان مانند قول ایشان حجت می‏باشد.(2)
از مجموع مطالب مزبور، به دست می‏آید که واژه‏های «خمار» و «جلباب» متمایز بوده و اوّلی پوششی مثل مقنعه و دومی پوششی مثل چادر است که همان پوشش زنان صدر اسلام بوده، به گونه‏ای که زیبایی‏های اندام و جذابیت‏ها را می‏پوشاند و زن می‏تواند به وسیله آن خود را در حفاظی مطمئن قرار دهد و چون چادر نازک این کارکردها را ندارد حجاب مورد نظر قرآن به شمار نمی‏آید.

مطلب قابل توجه دیگر اینکه در واژه «جلباب» حتی رنگ پوشش هم اخذ شده است؛ چرا که یکی از معانی «جلب» که در کتب لغت به آن اشاره شده، تیرگی و سیاهی است؛ مثلاً؛ «جلبُ اللیل» به معنای سیاهی شب می‏باشد.
ابن منظور در لسان العرب ذیل ماده «جلب»، پس از نقل شعری تصریح نموده که گوینده شعر از «جلب»، سیاهی را اراده کرده است.
بنابراین، می‏توان گفت: چادر مشکی ریشه قرآنی دارد.(1) مقام معظّم رهبری در این زمینه می‏فرماید: «چادر، هم بهترین نوع حجاب است و هم یک نشانه ملّی ماست که هیچ منافاتی با هیچ نوع تحرّکی از زن ندارد.»(2)
از سوی دیگر، به دلیل آنکه در آیات(3) و روایات(4) به استفاده از رنگ‏های روشن توصیه شده و در مقابل، از رنگ‏های کدر و تیره نهی گردیده، ممکن است این سؤال مطرح شود که دلیل انتخاب رنگ تیره برای چادر چیست؟
از جمله پاسخ‏هایی که به این سؤال داده می‏شود، می‏توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. در روایتی از رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله چنین آمده است: «کانَ رسولُ اللّهِ یَکَرهُ السوادَ اِلاّ فی ثلاثٍ: الخفّ، العمامةُ والکساءُ»؛(5) رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله سیاه‏پوشی را مکروه می‏دانست، مگر در سه مورد: کفش، عمامه و عبا. شاید بتوان از این حدیث، عدم کراهت چادر مشکی را ـ که در ردیف عبا قرار می‏گیرد ـ استفاده کرد.
2. در روان‏شناسی رنگ‏ها، ثابت شده که رنگ مشکی یک رنگ صامت است و بر خلاف رنگ‏های دیگر، که معمولاً نگاه را به سمت خود جلب می‏کنند، رنگ مشکی نگاه‏شکن است. بنابراین، چادر مشکی هدف از پوشش زنان را ـ که عدم توجه به زن و ایجاد امنیت روانی برای اوست ـ تأمین می‏کند.(1)
علاوه بر آن، وقتی انسان به چیز سفید نگاه می‏کند، احساس می‏نماید آن چیز به او نزدیک می‏شود. اما وقتی چیزی مشکی را می‏بیند، احساس می‏کند که از او دور می‏شود و بهتر اینکه رنگ پوشش زن به مرد چنین القا کند که زن از او دور می‏شود.(2)
3. رنگ پوشش در صورتی که روشن باشد، می‏تواند موجب جلب توجه شود که در این صورت، با هدف پوشش، که در آیات و روایات بیان شده، سازگار نیست.
مسئله غیر قابل انکار سختی کنترل چادر همراه با وسایل است که به عنوان معضل مطرح می‏شود که این امر به نوع طرّاحی چادر برمی‏گردد. بنابراین، لازم است طرّاحان لباس چادر را به‏گونه‏ای طراحی کنند که پاسخ نیازهای خانم‏ها را بدهد و در عین حال، پوشش مناسبی برای لباس‏های زیر چادر باشد.
البته پذیرش اینکه حجاب با چادر مشکی ریشه قرآنی دارد، می‏تواند تحمّل سختی‏های آن را آسان کند؛ زیرا تحمّل تکالیف شرعی مثل روزه، جهاد و مانند آن که دارای مشقت و سختی هستند، برای انسان سازنده است.(3)
با این حال، اگر عده‏ای به هر دلیل به استفاده از مانتو علاقه دارند، باید به شرایط آن توجه کنند: از مانتوهای تنگ به عنوان پوشش استفاده نکنند؛ چرا که رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله می‏فرمایند: «لا ینبغی للمرأةِ اَن تَجمرَ ثوبَها اِذا خرجت مِن بیتها»؛(4) برای زن سزاوار نیست که هنگام بیرون رفتن از خانه‏اش، لباس خود را جمع و فشرده کند. بنابراین، حتی جمع کردن چادر و تبدیل آن به یک لباس تنگ نیز مطلوب نیست.
همچنین با توجه به تأکید قرآن مبنی بر پوشاندن زینت در مقابل نامحرم،(1) از مانتوهایی که در عرف جامعه زینت محسوب شده، جلب توجه نامحرم می‏کنند نباید استفاده کرد و چون عنوان پوشش بیرونی را دارند، حکم رنگ چادر بر آن‏ها صدق می‏کند.

با توجه به اینکه جاذبه جسمی زن برای مرد بیش از جاذبه مرد برای زن است،(2) حفظ حجاب به گونه‏ای که به زن توصیه شده، به مرد توصیه نشده است؛ یعنی حدود آن برای زن با حدود آن برای مرد متفاوت است: محدوده آن برای زن پوشاندن همه بدن، جز دست‏ها تا مچ و صورت (بدون زینت و آرایش) است.(3)
اگر حد مطلوب حجاب از نظر اسلام مراعات نشود، به خاطر جاذبه جسمی، زمینه‏های فساد در جامعه ایجاد می‏شوند، در حالی‏که برنامه دین در جامعه حذف زمینه‏های فساد است؛ یعنی از ابتدا نباید در جامعه فساد ایجاد شود. حال اگر در جامعه فساد به وجود آمد، باید از علنی‏شدن و اشاعه آن جلوگیری کرد.
به عبارت دیگر، ضریب احساس امنیت در جامعه باید بیش از ناامنی باشد؛ یعنی اگر در جامعه‏ای امنیت روی نقطه 30 بود، اما احساس امنیت در نقطه 60 یا 70، این جامعه، جامعه خوبی است. اما اگر امنیت روی نقطه 70 بود، اما احساس امنیت در نقطه 30 قرار داشت ـ یعنی با وجود کم بودن فساد در جامعه، احساس ناامنی و فساد زیاد باشد ـ جامعه متزلزل می‏گردد.
بنابراین، چون شیوع فساد بنیان جامعه را متزلزل کرده، آن را به سقوط خواهد کشاند، نباید زمینه فساد و میل به گناه را در جامعه به وجود آورد یا تشدید کرد.
مطلب دیگر اینکه بنای اسلام در روابط اجتماعی، به حداقل رساندن استهلاک قواست؛ به این معنا که اگر انسان توان خود را برای فعالیتی که به قصد انجام آن وارد اجتماع شده است، صرف نکند، قوای خود را مستهلک کرده است، در حالی‏که شخص باید بتواند سریع‏ترین و مطلوب‏ترین راه را برای رسیدن به هدف طی کند. پس اگر فعالیت اجتماعی زن و مرد به‏گونه‏ای باشد که توان زن یا مرد برای فعالیت مفید اجتماعی صرف شود، فعالیت آن‏ها موفق و دارای بازدهی بالاست. در غیر این صورت، نیرو و توان آن‏ها مستهلک شده است.
استهلاک قوا گاهی معنوی و گاهی مادی است. بی‏حجابی بخش عظیمی از قوای معنوی انسان را مستهلک می‏کند؛ به این معنا که اگر انسان به دنبال تعالی روحی باشد، مشغول شدن به جاذبه‏های گوناگون، تعالی روحی او را کم می‏کند و نمی‏تواند به مرتبه‏ای از ارزش که برایش تعریف شده است، برسد.
به دیگر سخن، آیا مردی که در محیط کار و اجتماع، با زنان باحجاب در ارتباط است، توجه او به عبودیت و خدمت به جامعه بیشتر است یا مردی که با زنان بی‏حجاب در ارتباط است و پیوسته در معرض تحریکات جنسی قرار می‏گیرد؟
بنابراین، حجاب در جامعه مرز ایجاد می‏کند تا زن و مرد به راحتی وظیفه خود را انجام دهند؛ چرا که در چنین جامعه‏ای، تحریکات جنسی به حداقل رسیده، انسان‏ها به سمت خدای متعال اوج می‏گیرند.
از سوی دیگر بی‏حجابی، بحران، التهاب روحی و تشویش ذهنی در مردان ایجاد می‏کند؛ چرا که اگر زمینه تحریکات جنسی به وجود آید، اما به آن‏ها پاسخ داده نشود، جوان به مشکلات روحی متعددی مبتلا می‏شود، همان‏گونه که امروزه جوامع به آن گرفتار هستند. در مقابل، اگر در جامعه پوشش لازم رعایت شود و افراد به دستورات دینی پای‏بند باشند، این التهابات روحی پدید نمی‏آیند.(1)
این التهابات در بانوان به شکل دیگری بروز می‏کنند؛ چون خانم‏ها حسّاس‏تر هستند و تحت تأثیر محیط قرار می‏گیرند، با رها کردن حجاب ظاهری و باطنی، خود را زیباتر و جذّاب‏تر پنداشته، انتظار دارند دیگران به آن‏ها توجه کنند و وقتی با توجهات کاذب در اجتماع مواجه شوند، دچار اضطراب، آشفتگی و افسردگی می‏گردند. اما اگر این انتظار آن‏ها ـ جلب توجه ـ برآورده شود و ارضا گردند، عواطف آن‏ها در خانه تقلیل یافته، خانواده ثبات لازم را نخواهد داشت و متزلزل می‏گردد. این تنها یک مورد از تبعات و آثار سوء بی‏حجابی و بدحجابی است و بی‏حجابی آثار وضعی نامطلوب دیگری نیز دارد به عنوان مثال عدم رعایت پوشش کامل، آزادی و امنیت زن را به خطر می‏اندازد؛ چون چشم‏ها و دل‏های مریض را به سمت خود می‏کشاند، در حالی‏که زن با رعایت حجاب می‏تواند آزادانه و با احساس امنیت، به کار و فعالیت‏های علمی و اجتماعی بپردازد.
با توجه به آنچه گفته شد، انتظار می‏رود در جامعه اسلامی، بخصوص در مجامع علمی، که افراد از سطح معرفتی بیشتری برخوردار هستند، حجاب مورد نظر اسلام رعایت شود. اما متأسفانه در برخی از مراکز از جمله مراکز آموزشی به دلایل گوناگون، از جمله ضعف مدیریت بعضی مدیران، فقدان ضمانت اجرایی لازم، عدم آگاهی جوانان و تأثیر جوّ عمومی جامعه و دلایل دیگری که خواهند آمد، ضعف حجاب الگوی مشهود و ملموس است.
البته در مراکزی که علوم دینی تدریس می‏شوند، تقیّد به این امر بیشتر است و در مقابل، مراکزی که به جای فرهنگ‏سازی و دادن آگاهی لازم و بیان ضرورت حجاب، آن را اجباری می‏کنند، با واکنش منفی ـ در حد توهین به حجاب اسلامی ـ مواجه می‏شوند، هرچند در ظاهر مجبور به رعایت آن باشند.
با وجود ضرورت‏هایی که برای حفظ حجاب بیان شدند، در جامعه و حتی برخی محیط‏های علمی با این مسئله مواجه هستیم که بسیاری از خانم‏ها از این مهم سرباز زده، به بدحجابی گرایش دارند. انتخاب این نوع پوشش عواملی دارد که به برخی از آن‏ها اشاره می‏کنیم:

یکی از مهم‏ترین عوامل بدحجابی، ضعف ایمان و معنویت است که باعث ضعف حیا می‏شود. ایمان همچون پناهگاهی است که انسان را از افتادن در گناهان حفظ می‏کند؛ چنان‏که در قرآن کریم آمده است: «و اَمّا مَن خافَ مقامَ رَبّهَ و نَهیَ النفسَ عَنَ الهوی فاِنّ الجنّةَ هَیَ المأوی» (نازعات: 40 ـ 41)؛ و اما کسی که از ایستادن در برابر پروردگارش هراسید و نفس خود را از هوا بازداشت، پس جایگاه او همان بهشت است.
امام صادق علیه‏السلام نیز می‏فرمایند: «لا ایمانَ لِمَن لا حیاءَ لَه»؛(1) کسی که حیا ندارد ایمان ندارد.(2)
پوشش و حیا تفکیک‏ناپذیرند؛ زنان با حیا با رعایت حجاب، زینت‏های خود را به نمایش نمی‏گذارند.
از سوی دیگر، زنانی که اسرار و زیبایی‏های جسمانی خود را ـ بخصوص در محیط‏های مقدّس علمی و آموزشی ـ به نمایش می‏گذارند، پرده بین خود و خدا را دریده‏اند و به قداست این مکان‏ها خدشه وارد کرده‏اند.
هرچند حجاب و پوشش ظاهری به معنای برخورداری از همه مراتب عفاف نیست، ولی عفاف بدون رعایت پوشش ظاهری نیز قابل تصور نمی‏باشد.

دوران جوانی اوج کشش و گرایش به زیبایی‏هاست. این گرایش در انتخاب نوع لباس، پوشش و آرایش آشکار می‏شود و آیات قرآن نیز به این امر اشاره دارند که فایده لباس تنها پوشاندن بدن نیست، بلکه نوعی وسیله تجمّل و زینت است.(1)
اگرچه اسلام با زیبایی و زینت مخالف نیست، ولی بروز زیبایی‏ها در انتخاب نوع پوشش در مقابل نامحرم را جایز ندانسته، برای آن حد و حدودی قایل شده و این همان هماهنگی میان تکوین و تشریع است؛ بدین معنا که میان احکام دین با طبیعت فطری بشر ـ فطری بودن گرایش به پوشش ـ تناسب و ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد.

یکی از عوامل بدحجابی جوانان دشواری شرایط ازدواج است. برخی می‏پندارند با پوشش‏های جذّاب می‏توانند جوانان را به خود مشتاق سازند، در حالی که بیشتر جوانان، دختران عفیف را برای ازدواج برمی‏گزینند. جوانان بی‏تقوا دختران خودنما را برای تفریحات موقّت خود می‏خواهند. پس در حقیقت، این‏گونه دختران در چشم‏ها جا دارند.
واقعیت این است که اگر ازدواجی به خاطر جاذبه‏های جنسی صورت بگیرد، دوام چندانی نخواهد داشت و عدم امکان ازدواج، دلیل عقلایی برای بی‏عفتی و خودنمایی نیست و کسانی که امکان ازدواج ندارند، باید عفت و پاک‏دامنی پیشه کنند؛(2) چنان‏که خدای متعال می‏فرماید: «و لَیستعفِفِ الّذین لایَجدونَ نَکاحا حتّی یُغْنِیَهُم اللّهُ مِن فضلِه ...» (نور: 33)؛ و کسانی که وسیله زناشویی نمی‏یابند، باید عفّت بورزند تا خدا آنان را از فضل خویش بی‏نیاز گرداند.

از جمله عوامل ترویج بی‏حجابی، تعلیم و تربیت غربی به یادگار مانده از دوران پیش از انقلاب و خوگرفتن بعضی از خانواده‏ها با آن است؛ خانواده‏هایی که از تعالیم دینی فاصله گرفته و به عقاید دینی و مذهبی پای‏بند نبوده و هر جا با خواسته‏ها و منافعشان در تضاد باشد، آن را کنار می‏گذارد.
باورهای نادرست در مسائل تربیتی از جمله اینکه باید به جوان آزادی داد تا هرگونه می‏خواهد بپوشد و اعتقاد به اینکه پوشیدن چادر مربوط به مکان‏های خاص مانند زیارت یا مجالس عزاست و یا اینکه چادر برای قدیمی‏هاست، ریشه در تعلیم و تربیت غربی دارند و تشدیدکننده مسئله بی‏حجابی در جامعه است.(1)

از نظر روان‏شناسان، امیال ارضانشده روانی، اجتماعی و خانوادگی فرد باعث بروز عقده حقارت شده، در انتخاب پوشاک، طرز برخورد و سخنان او نمود پیدا می‏کنند. زنان و دخترانی که از احساس حقارت رنج می‏برند، با انتخاب پوشش‏های نامناسب، سعی دارند توجه دیگران را به خود جلب کرده، به نوعی شخصیت خود را نشان دهند.

ناآشنایی برخی از جوانان با احکام و حدود پوشش، از دیگر علل بدحجابی است. بی‏اطلاعی از حدود روابط بین محرم و نامحرم و چگونگی پوشش اسلامی، به معضل بدحجابی و بی‏حجابی منجر می‏شود. در روایتی از امام علی علیه‏السلام آمده است: «الجهلُ اصلُ کلِّ شرٍ»(1) نادانی ریشه هر بدی است.
در حالی‏که چنین افرادی اگر با احکام اسلامی پوشش آشنا باشند، درصدد اصلاح برمی‏آیند.

بی‏شک، در کنار افراد خدمتگزار و مؤمن، عناصر فاسد و ناصالحی نیز هستند که بزرگ‏ترین عامل برای آسیب‏پذیر ساختن جامعه می‏باشند.
بعضی افراد برای اینکه رسوا نشوند، همرنگ جماعت فاسد می‏شوند؛ زیرا می‏پندارند حجاب مانع رشد علمی، شخصیتی و اجتماعی آن‏هاست. اما حجاب هیچ‏گونه منافاتی با تحصیل و سایر فعالیت‏های اجتماعی و اشتغال ندارد.
در قرآن کریم، آنجا که از عفّت دختران شعیب در روابط اجتماعی سخن گفته است، می‏فرماید: «تَمشی علیَ استحیاءٍ ...» (قصص: 25)
بنابراین، استدلال به اینکه شرایط و جوّ محیط، این نوع پوشش را می‏طلبد، قرآنی نیست.

یکی از ویژگی‏های هر انسانی انتخاب الگو در زندگی است؛ خانواده‏ها و نهادهای فرهنگی در ارائه این الگوها نقش تعیین‏کننده‏ای دارند؛ از بین الگوهای ناهنجار می‏توان به این موارد اشاره کرد:
ـ عناصر فاسد و مروّجان فرهنگ غرب، افرادی که با کمک نیروهای خارجی برای به انحراف کشاندن جوانان در زمینه‏های گوناگون، سرمایه‏گذاری‏های کلان می‏کنند.
ـ هنرپیشه‏های بی‏تعهد و چهره‏پردازان غیراسلامی و در نتیجه، فیلم‏های نامناسبی که در آن‏ها صحنه‏های مبتذل نشان داده شده و نمادها و ارزش‏های اسلامی در آن‏ها تحقیر می‏شوند، بر اندیشه و رفتار تماشاگران تأثیر سوء گذاشته، در اشاعه فساد و بدحجابی مؤثرند. در حالی که آن‏ها وسیله‏ای برای فرهنگ‏سازی و انتقال ارزش‏های دینی و فرهنگی باشند، نتیجه خودباختگی فرهنگی و وابستگی فرهنگی و سیاسی بوده‏اند که در جامعه و مراکز گوناگون به صورت‏های متفاوت نمود پیدا می‏کنند.
بنابراین، بر متصدیان فرهنگی کشور لازم است که با جایگزین کردن الگوهای مناسب و تقویت فرهنگ خودی، با این تهاجم مقابله کنند.

جهان غرب برای تحقق سلطه کامل سیاسی ـ اقتصادی خود، به تحقیر فرهنگی کشورهای اسلامی و تحمیل فرهنگ مبتذل خود پرداخته و ترویج بی‏حجابی و فساد زنان را به عنوان یکی از کارآمدترین راه‏ها تجربه کرده است، تا جایی که خود به این واقعیت اعتراف دارد.
در پروتکل اندیشمندان یهود آمده است: ما باید کاری کنیم که اخلاق در همه جا ویران شود تا راه سیطره ما را بگشاید. فروید از ماست و به زودی روابط جنسی زن و مرد چنان آشکارا و برملا انجام می‏شود که در نظر جوان، دیگر هیچ چیز مقدّسی مفهوم نداشته باشد و پیوسته همّت او اشباع غرایز شهوی‏اش گردد. در آن صورت است که اخلاق فرو می‏ریزد.(1)
فرانتس فانون در کتاب خود، از تسلط غرب بر کشورهای مسلمان با استفاده از زنان سخن گفته و به این ضرب‏المثل استشهاد کرده است: «زنان را در دست بگیریم، همه چیز به دنبال آن‏ها خواهد آمد» و در جای دیگر، از نظریه اداره‏کنندگان دستگاه استعمار سخن رانده که: «باید برویم و زن را در پشت چادری که خود را درون آن می‏پوشاند، جست‏وجو کنیم.» در نتیجه، موقعیت و وضعیت زن، اساس فعالیت‏ها قرار خواهد گرفت.(1)
اما کسانی که حجاب را مانع پیشرفت و بی‏حجابی را تجدد و تمدن می‏پندارند، لازم است نسبت به اعتراف و هشدارهای پایه‏گذاران این مکتب در باب پیامدهای شوم این فاجعه مطلّع باشند و خود را در ورطه نابودی ناشی از تهاجم فرهنگی نیندازند.
کندی، نظریه‏پرداز معروف آمریکا، می‏گوید: من برای نسل آینده آمریکا بیمناکم. از این‏رو، دانشمندان و روشن‏فکران و معلمان اجتماع را دعوت می‏کنم که درباره این خطر بزرگ که دنیای بشریت را تهدید می‏کند، فکری کرده، راه علاجی پیدا کنند.(2)
در آخر، کلام را با حدیثی از رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله به انجام می‏رسانیم: حضرت علی علیه‏السلام فرمودند: روزی به اتفاق فاطمه علیهاالسلام خدمت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله شرفیاب شدم. رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله را دیدم که به شدت می‏گریست. عرض کردم: پدر و مادرم فدایتان باد! چرا گریه می‏کنید؟ پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: علی جان! شبی که به معراج رفتم، زنانی از امّتم را دیدم که به شدت عذاب می‏شوند. به خاطر شدت عذاب آنان می‏گریم ... سپس کیفیت عذاب هر یک را برای ما تشریح فرمود، آن‏گاه حضرت فاطمه علیهاالسلام عرضه داشت: ای محبوب من و نور چشمانم! مرا از گناه این زنان آگاه گردان. پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله در پاسخ چنین فرمود: ... اما آن زنی را که با موی سر آویزان کرده بودند، زنی بود که مویش را از نامحرم نمی‏پوشاند ...، اما آن زنی که گوشت بدن خود را می‏خورد، زنی بود که بدنش را برای دیگران آرایش کرده بود، ... و اما آن زنی که گوشت بدنش را با قیچی جدا می‏کردند، زنی بود که خویش را به دیگران عرضه می‏کرد ... آن‏گاه در پایان فرمودند: خوشا به حال زنی که شوهرش از او راضی باشد!(3)